ویکی‌فرش:مقاله‌های پیشنهادی هفته در سال ۲۰۲۲
اکنون هفته ۷ سال ۲۰۲۲ است.
- هفته ۱
درباره قالی و نقش قالی: در وصف قالی ایران دیگران کتاب‌ها نوشته‌اند، حتی بعضی از هنرشناسان قالی‌های خوش بافت و خوش نقشه ایران را شاهکار صنعت و هنر شمرده‌اند و آن‌ها را با نقاشی‌های ایتالیایی در عهد رنسانس برابر دانسته‌اند. برای به وجود آوردن یک قطعه شاهکار قالی، قالی‌بافان بزرگ قدم‌به‌قدم پیش می‌روند. ابتدا به سراغ پشم برویم. مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل قالی، پشم گوسفند یا کرک گردن یا زیر شکم بز است که قالی‌های ظریف از آن بافته می‌شود. در قسمت رنگ‌آمیزی اولاً باید دانست که قالی‌باف‌های ایرانی معمولاً رنگ‌های نباتی و طبیعی به کار می‌برند.(ادامه...)
- هفته ۲
فرش‌های تاریخی ایران: ازآنجایی‌که بافتن قالی مستلزم وجود كارگران صبور و بردبار می‌باشد از دیر زمانی قالی‌بافی هم نوعی صنعت تجملی محسوب شده است و به همین مناسبت در ادوار قدیمی ـ این صنعت همه‌جا توسط مورخین و نویسندگان یونانی معرف تجمل مشرق زمین قلمداد گردیده و استعمال كلمه Tapetes یونانی به معنی تجمل و در فرانسه Tapis مخصوص قالی شده است. واژه قالی بنا به اعتقاد آقای پروفسور پوپ مقتبس از نام شهر قالی قلعه ارمنستان می‌باشد كه از روزگار گذشته قالی‌بافی آن مشهور بوده لیكن بعدها این صنعت در سراسر ایران عمومیت پیدا نموده است.(ادامه...)
- هفته ۳
قالی تاریخی کاشان: قالی کاشان، که شهرت آن دنیا را فراگرفته و شامل گرانبهاترین آثار هنری و قطعه‌های ممتازی در نوع خود می‌باشد، از نظر تاریخی دو عصر متفاوت و مختلفی را پیموده و یک تعطیل طولانی و فاصله زمانی قریب به دو قرن این دو مرحله را از یکدیگر جدا ساخته است. نخستین بار در قرن‌های دهم و یازدهم هجری که عصر طلایی صنایع کاشان نامیده شده است. بار دوم نیز دوره کنونی است که از اوایل قرن حاضر آغاز گشته است. چون‌که عوامل و وسایل کار و چگونگی‌های آن در هر دوره تغیری یافته، بنابراین سیر تاریخی این صنعت بزرگ را هم باید در دو عصر متناوب و در حدود زمان و مکان و شرایط خاص خود مورد بررسی قرار داد.(ادامه...)
- هفته ۴
قالی و ایران: فرش‌های گرانبهای ایران زینت‌بخش مهم‌ترین موزه‌های جهان است. فرش‌های ایرانی را سه خاصیت مهم ممتاز می‌سازد: ظرافت، زیبایی، دوام. و این همه نتیجه زحمات هنرمندانی است که اندیشه آنان به صورت رنگ‌های زیبا و طرح‌های دل‌پسند بر روی سطوح قالی‌ها نقش می‌گیرد. زیبایی فرش‌های ایرانی به‌تدریج از دوره هخامنشی رو به کمال می‌رود و در دوره صفویه به اوج می‌رسد. نمونه این زیبایی را در قالی معروف به «اردبیل» که متعلق به آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی بنیانگذار دودمان صفوی بوده است می‌توان مشاهده کرد.(ادامه...)
- هفته ۵
قالی کاشان در قرن کنونی: قالی‌های ابریشمی و کرکی ممتاز که در آن عصر بافته شده اکنون از فرش‌های کهنه گرانبها به شمار می‌رود. چنان‌که درباره یک‌تخته از آن‌ها که سال گذشته در نمایشگاهی به معرض تماشای مردم گذارده بودند مجله آلمانی چنین نوشته بود: «گرانبهاترین و زیباترین فرش‌های جهان.» در پایان جنگ جهانی اول چون کشورهای اروپا گرفتار بحران‌های اقتصادی عواقب جنگ بودند فقط کمپانی‌های فرش‌فروشی آمریکایی که پیش از جنگ قالی ایران را در بازارهای اسلامبول و لندن تهیه می‌کردند برای خرید آن به‌طور مستقیم متوجه به ایران شدند.(ادامه...)
- هفته ۶
جمشید امینی؛ هنرمندی قالی‌باف: جمشید امینی در سال ۱۲۸۲ شمسی در ۷۰ کیلومتری تهران در ناحیه‌ای به نام فشند پا به عرصه وجود نهاد. در شش‌سالگی پدرش او را به مدرسه فرستاد. مکتبی بود که کارگاه قالی‌بافی هم داشت و در آن زمان تعلیم به خردسالان معمول بوده است. روح ظریف و احساس لطیف و جمشید موجب گردید که او از دوران طفولیت با این هنر باستانی آشنا شود. جمشید امینی در ایران نخستین هنرمندی است که چهره انسانی را مانند یک پرده نقاشی با تمام سایه و روشن‌ها و دیگر فنون مربوط به شیوه رنگ‌آمیزی، بدون برخورد به مشکلات فنی در ۳۰ سال قبل روی قالی آورده است.(ادامه...)
- هفته ۷
قالی در تهران: رنگرز‌ها پشم را در ایران، بیشتر به شیوه کهن رنگ می‌زنند. کارگاه‌های رنگرزی در تهران مکان‌های سرپوشیده نیمه تاریکی است که دیوارها و سقف‌های آن‌ها از دود آتش زیر پاتیل‌ها سیاه و شرابه‌هایی از دوده از سقف آن‌ها آویزان شده است. نقش‌هایی که اکنون در کارگاه‌های قالی‌بافی در تهران بافته می‌شود بیشتر از نقشه‌هایی است که در دوران صفوی رواج داشته و عبارت است از نقشه‌های: شاه‌عباسی، درختی، دورنما، تصویری، ترمه‌ای، کتیبه‌ای، لچک ترنج.(ادامه...)
- هفته ۸
قالی كرمان؛ گوهر جاودانه ايران: تعیین تاریخ دقیق برای آغاز این هنر در کرمان کاری بس مشکل و به جهاتی ناممکن می‌نماید، چه قالی‌بافی در کرمان ابتدابه‌ساکن نبوده و پیش از آن شال‌بافی در این منطقه رواج داشته و کم‌کم جای خود را به قالی‌بافی داده است. در کرمان از دستگاه گردان استفاده می‌شود. در این دستگاه تیرهای بالایی و پایینی به‌وسیله یک اهرم در جای خود می‌گردند، «تیرهای دستگاه از تنه تراشیده و صاف شده چنار است. یک میله چوبی و گاه آهنی از لای هر یک از دو سر چله‌ها می‌گذرد و به‌وسیله تسمه یا به طریق دیگر به تیر بالا یا پایین استوار می‌گردد.(ادامه...)
- هفته ۹
قالی‌بافی در روستای نوش آباد کاشان: شصت سال پیش‌ازاین یکی از اهالی نوش‌آباد از کاشان زنی گرفت که قالی‌بافی می‌دانست. این زن در نوش‌آباد اولین دستگاه قالی‌بافی را برپا کرد و بقیه رفته رفته از او تبعیت کردند. هم‌اکنون بیش از هزار و دویست و پنجاه دستگاه قالی‌بافی در نوش‌آباد وجود دارد که حدوداً چهار هزار نفر را به قالی‌بافی واداشته است. همان‌طوری‌که بیان شد قالی‌ها را برای شرکت سهامی فرش ایران یا تجار کاشانی می‌بافته‌اند. مبتدیان در آغاز، ریشه یا خامه‌های هم‌رنگ را گره می‌زنند و به اصطلاح به پرکردن چاله‌ها[۶] می‌پردازند. دومین مرحله‌ای که شاگرد قالی‌باف فرامی‌گیرد، عبارت است از «سیازدن» یعنی پیاده کردن نقشه روی متن قالی.(ادامه...)
- هفته ۱۰
بیشتر رنگ‌هایی که در قالیچه‌های سیستانی دیده می‌شود اکثرا تیره و کمتر روشن است. رنگ‌های قرمز، نارنجی، قهوه‌ای با فام‌های مختلف، زرد و بنفش، اکر یا شتری و سبز رنگ‌های غالب بوده و در متن فرش بیشتر قرمز، سرمه‌ای و قهوه‌ای دیده می‌شود. قالی‌بافی هنر دختران و زنان سیستانی است و بیشتر با تغییر طرح‌ها و نقشمایه‌ها از حالت طبیعی به نمادین، هندسی و انتزاعی تولید می‌شود. طرح‌های قالی سیستان شامل طرح‌های فتح اللهی، مددخانی، هراتی، گلدانی یا گنبدی، قندانی (گل قندانی)، اساطیری، درختی، قابی، گل پنجه‌ای، جانمازی و سه ترنج و ... است. (ادامه...)
- هفته ۱۱
کیسی یکی از عیوب و نواقص فرش است که در این عیب قسمتی از قرش برآمده است. برآمدن قسمتی از یک فرش از عیوب رایجی است که گاه درنتیجه سهل‌انگاری به هنگام بافت رخ می‌دهد. این عیب باعث می‌شود که فرش در محل کیسی به خوبی روی زمین قرار نگیرد و اضافه به نظر برسد. در این حالت اگر فرش را روی سطج هموار پهن کنیم، بیشتر قسمت‌ها صاف و یکنواخت روی زمین می‌خواباد؛ اما قسمت‌های دارای کیسی برجسته می‌شود و بالا می‌آید یا مانند کاسه گود می‌شود. به بیان دیگر، کیسی به معنای قرار نگرفتن یکنواحت سطح فرش در کناره‌ها یا در وسط بر یک سطح صاف است که در این حالت بالازدگی‌ها در خود فرش جاسازی شده است. فرشی که دارای عیب کیسی باشد جدا از آن‌که ظاهر خوبی ندارد در محل کیسی بیشتر در معرض ساییدگی و فرسایش قرار می‌گیرد و پرزهای آن قسمت زودتر از بین می‌رود.(ادامه...)
- هفته ۱۲
شرکت سهامی فرش ایران از نهادهای دولتی حوزه فرش در ایران است که با هدف ترویج قالی بافی و تولید و تجارت آن به وجود آمده است. هیئت وزرا در دی ماه ۱۳۱۴ هـ.ش حق انحصاری صادرات قالی و قالیچه و نظارت در تهیه آن از هر نوع را به شركت سهامی فرش ایران واگذار کرد. به این ترتیب این شرکت از این سال به بعد به کار ترویج قالی بافی و تولید و تجارت آن پرداخت و به سبب تجارت و جامعیتی که در این رشته کسب کرده بود توانست به فراخور توانایی خود در جهت احیای هنر و صنعت فرش دستباف ایران و حفظ ارزش های سنتی و ویژگی های بومی ، بازسازی طرح ها و نقشه ها اصیل و قدیمی فرش و تربیت و اشتغال هزاران قالی باف قدم‌های کم و بیش موثری بردارد. (ادامه...)
- هفته ۱۳
بره‌بره بودن یکی از عیوب و نواقص فرش است که در این عیب طول پرزها در آن کوتاه و بلند می‌شود (تغییر طول ساق‌های گره‌ها) و حالتی پله‌پله می‌گیرد. این اختلاف سطح پرزها موجب می‌شود که سطح فرش نایکنواخت باشد. بیشتر قالی‌بافان پس از بافت هر چند رج از فرش روی دار خامه‌های بلند را با هدف تمیزکردن و دیده‌شدن بخش بافته‌شده و ایجاد یکدستی در سطح کار قیچی می‌کنند. این کار مهارتی ویژه می‌خواهد و اگر بافنده چیره‌دست نباشد پرزها نایکنواخت کوتاه می‌شوند و فرش دچار عیب بُره‌بُره شدن می‌شود.(ادامه...)
- هفته ۱۴
فرش ازبکستان از فرش‌های شرقی است که در کشور ازبکستان بافته می‌شود. مردم ترکستان و شمال افغانستان عموماً در ازبکستان زندگی می‌کنند. ازبک‌های ساکن در شهرها و واحه‌ها که سابقاً سارت نامیده می‌شدند، ملقمه‌ای از گروه‌های مختلف ترک و تاجیک‌های ترک شده هستند. بافته‌های این‌ها با ترکیبی از انواع روش بافت تولید می‌شوند. قالی‌های تمام پشم ایشان دارای پرز بلند در رنگ‌های قرمز، نارنجی و مشکی هستند و نقوش هندسی (مثلث، لوزی و مستطیل) که اغلب همراه با نقش شاخ قوچ است در آن‌ها استفاده می‌شود(ادامه...)
- هفته ۱۵
فرش اسپانیا از فرش‌های غربی است که در کشور اسپانیا بافته می‌شود.
بسیاری از قالی‌هایی که دارای علائم نظامی و خانوادگی بودند باقی مانده و برای تعیین تاریخ قالی‌های بافته شده در اوایل قرن پانزدهم میلادی به کار می‌روند. اغلب این قالی‌های نظامی دارای حاشیه کوفی هستند. قالی‌هایی که با الهام از فرش ترکیه بافته شده‌اند دارای ترنج هشت‌ضلعی یا نقوش هولباین یا لوتو هستند. در قرون شانزدهم و هفدهم میلادی، سبک ترکی غالب شد. در قرون هیجدهم و نوزدهم میلادی کپی نقوش آبوسون و ساوونری با استفاده از گره متقارن بافته می‌شد.(ادامه...)
- هفته ۱۶
فرش ترکیه از فرش‌های شرقی است که در کشور ترکیه بافته می‌شود. اکثر قالی‌های قرون نوزدهم و بیستم میلادی ترک درشت‌باف بوده و رج‌شمار آن‌ها کمتر از ۲۰ بود. به جز چند مورد استثنا، در تمام قالی‌ها از گره متقارن استفاده می‌شود. اکثر قالی‌ها دارای چله پشمی هستند ولی از ابتدای قرن بیستم میلادی کاربرد چله پنبه‌ای گسترش یافت. پود غالباً به صورت تک‌لا است و در هر رج از دو پود استفاده می‌شود. مقداری قالی ابریشمی نیز در ترکیه بافته می‌شود. طرح‌ها عموماً محرابی و ترنجدار بوده و کمتر از طرح‌های واگیره‌ای استفاده شده است.(ادامه...)
- هفته ۱۷
فرش چین از فرش‌های شرقی است که در کشور چین بافته می‌شوند. در واقع قالی چینی به قالی‌هایی گفته می‌شود که در منچوری، مغولستان و سین‌کیانگ بافته می‌شوند.
تولید تجاری فرش برای صادرات در اواخر قرن نوزدهم میلادی در پکن و با آغاز قرن بیستم میلادی در تیانجین شروع شد. با تسلط کمپانی‌های خارجی بر صنعت فرش چین، تیانجین در فاصله سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۳۰ میلادی تبدیل به یک مرکز عمده تولید فرش شد.
قالی چین با گره نامتقارن بافته می‌شود ولی گاهی در لبه‌ها و دو سر قالی‌های قدیم از گره متقارن نیز استفاده می‌شد. قالی چین ریزباف نیست و رج‌شمار آن بین ۱۵ تا ۲۸ است.(ادامه...)
- هفته ۱۸
فرش رومانی از فرش‌های غربی است که در کشور رومانی بافته می‌شود. تولید قالی مدرن در رومانی توسط پناهندگان ارمنی پس از جنگ جهانی اول شروع شد. در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ میلادی، کارگاه‌های قالی‌بافی در رومانی کپی‌های ظریفی از فرش قفقاز و ترکیه می‌بافتند. این کپی‌ها آن‌چنان دقیق بود که تعدادی از آن‌ها به‌عنوان نمونه‌های اصیل توسط موزه‌ها خریداری شدند. در حدود سال ۱۹۵۰ میلادی تولید تجاری قالی برای صادرات شروع شد و به مقدار زیادی با کاهش تعرفه‌های واردات در ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۷۵ میلادی افزایش یافت. (ادامه...)
- هفته ۱۹
فرش پاکستان از فرش‌های شرقی است که در کشور پاکستان بافته می‌شود. قالی‌بافی در پاکستان به صورت کارگاهی و روستایی صورت می‌گیرد. فرش پاکستان با گره نامتقارن و تار و پود پنبه بافته می‌شوند. انواع ارزان‌تر ممکن است از پود چتایی استفاده کنند. از پشم محلی و یا مخلوط پشم محلی با پشم استرالیا و نیوزیلند برای فرش‌های ظریف‌تر استفاده می‌شود. برای فرش‌های تقلیدی ایران، فرش به صورت لول‌باف و برای فرش‌های بخارا، تخت‌باف بافته می‌شوند. تراکم گره برای فرش پاکستان به صورت (تعداد گره در یک اینچ طول / تعداد گره در یک اینچ عرض) بیان می‌شود. (ادامه...)
- هفته ۲۰
فرش مصر از فرش‌های غربی است که در کشور مصر بافته می‌شود. در اواخر قرن هفدهم میلادی (یازدهم‌ش) تولید قالی در مصر منسوخ شد.
از سال ۱۹۵۰ میلادی (۱۳۲۹ش) با اعمال محدودیت در واردات قالی، قالی‌بافی مجدداً احیا شد. صادرات قابل توجهی از فرش‌های ایران، ترکیه و قفقاز به این کشور صورت نمی‌گیرد. رج‌شمار قالی در مصر به صورت a×b بیان می‌شود. عدد اول معرف تعداد گره در جهت عرض قالی در یک سانتی‌متر و عدد دوم معرف تعداد گره در یک سانتی‌متر طول قالی است. (ادامه...)
- هفته ۲۱
فرش اوکراین از فرش‌های غربی است که در کشور اوکراین بافته می‌شود. از قرن هفدهم میلادی در خانه‌های بزرگ اربابی و کارگاه‌های اوکراین قالی بافته می‌شد. نقوش گلدار، که احتمالاً از نقوش ساوونری گرفته شده، در تولیدات قدیم قالی متداول بوده است. پس از انقلاب روسیه، قالی در تعاونی‌ها بافته می‌شد. گلیم‌های فرشینه با طرح‌های هندسی و گلدار نیز تولید می‌شود که برخی از آن‌ها دارای نوشته‌هایی به خط روسی هستند. معروف‌ترین بافته دستی آن‌ها کارهای ظریف قلاب‌دوزی اوکراین است. (ادامه...)
- هفته ۲۲
فرش هند از فرش‌های شرقی است که در کشور هند بافته می‌شود. طرح‌های قالی معاصر هند کپی فرش ایران، چین، ترکمن و آبوسون یا ساوونری است. این فرش‌ها با گره نامتقارن و به‌صورت دو پوده و با تار و پود پنبه بافته می‌شوند.
تراکم فرش جدید هند معمولاً با دو عدد که با یک ممیز جدا می‌شوند بیان می‌شود. ۱۰ برابر عدد اول مساوی است با تعداد گره در ۹ اینچ در جهت پود و ۲ برابر عدد بعد از ممیز نشان دهنده تعداد گره در ۹ اینچ در جهت تار است.(ادامه...)
- هفته ۲۳
فرش مراکش از فرش‌های غربی است که در کشور مراکش (مغرب) بافته می‌شود. کارگاه‌های قالی‌بافی در مراکش وجود دارند که کپی‌هایی از فرش ترکیه در آنجا بافته می‌شود. فرش عشایری در دشت‌های اطراف مراکش بافته می‌شود.
برخی قالی‌های اسپانیایی-مغربی ممکن است که در کشور مغرب بافته شده باشد. گره بربر به شیوه‌ای روی چند تار بسته می‌شود که گره اسپانیایی روی یک تار بسته می‌شود و این موضوع احتمال منشأ مغربی بودن گره اسپانیایی را نشان می‌دهد. قالی‌های موجود کشور مغرب را نمی‌توان با اطمینان به قبل از قرن نوزدهم میلادی منتسب کرد، هر چند که قالی‌بافی در کشور مغرب چند قرن است که انجام می‌شود.(ادامه...)
- هفته ۲۴
فرش انگلستان از فرش‌های غربی است که در کشور انگلستان بافته می‌شود. قدیمی‌ترین قالی دستباف انگلستان به سال ۱۵۷۰ میلادی مربوط می‌شود. اغلب قالی‌های دستباف و سوزن‌دوزی قدیمی کپی طرح‌های ترکیه بودند. برخی قالی‌های جدیدتر دارای تار و پود کتان هستند. قالی‌های قدیمی با نقش نظامی و خانوادگی سفارش داده می‌شدند. در قرن هفدهم میلادی، فرش‌های بدون پرز و سنگین در کیدرمینستر، وورسسترشایر، ویلتون و ویلتشایر تولید می‌شد.(ادامه...)
- هفته ۲۵
فرش افغانستان از فرش‌های شرقی است که در کشور افغانستان بافته می‌شود. حدود ۵۸ درصد مردم مسلمان سنی و ۴۱ درصد مسلمان شیعه هستند. قالی‌بافی توسط مردم بومی افغانستان (پشتوها) و قبایل ترکمن صورت می‌گیرد که اکثراً در سال‌های ۱۳۰۰ (۱۹۲۰ میلادی) به افغانستان مهاجرت کردند. این قبایل شامل ارساری، تکه، یموت و ساریخ هستند. تعدادی قالی نیز توسط مردم بلوچ و ازبک در افغانستان تولید می‌شود. تولید فرش پرزدار عمدتاً شامل قالی‌هایی با طرح گل‌های سنتی ترکمن و طرح‌های هندسی در رنگ قرمز است.(ادامه...)
- هفته ۲۶
فرش بلغارستان از فرش‌های غربی است که در کشور بلغارستان بافته می‌شود. در قرن نوزدهم میلادی بلغارستان مرکز تولید قالیچه‌هایی بود که به تقلید از سجاده‌ای‌های گوردس بافته می‌شدند. در حال حاضر بلغارستان مقدار کمی قالی به سبک فرش ایران تولید می‌کند. این قالیچه‌ها در کوتل و پاناگیوریشت بافته می‌شوند. برخی مواقع گلیم‌های بلغارستان به نام تراکیان شناخته می‌شوند.(ادامه...)
- هفته ۲۷
فرش آذربایجان از فرش‌های شرقی است که در کشور آذربایجان بافته می‌شود. این منطقه واقع در جنوب کوه‌های قفقاز و غرب دریای خزر است که توسط رود ارس به جمهوری آذربایجان در شمال و استان آذربایجان ایران در جنوب رود ارس تقسیم شده است.
ترکیه یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان قالی آذربایجان بود. فرش پرزدار آذربایجان عمدتاً دارای گره متقارن است. تعدادی از قلاب‌دوزی‌های آذربایجان با تاریخ تولید قرن هفدهم میلادی (یازدهم ش) وجود دارد که عمدتاً از آذربایجان شمالی هستند. پارچه زیرکار از جنس پنبه و قلاب‌دوزی‌ها از جنس ابریشم هستند. غالباً این بافته‌ها به شکل مربع هستند.(ادامه...)
- هفته ۲۸
فرش ازبکستان از فرش‌های شرقی است که در کشور ازبکستان بافته می‌شود. مردم ترکستان و شمال افغانستان عموماً در ازبکستان زندگی می‌کنند. ازبک‌های ساکن در شهرها و واحه‌ها که سابقاً سارت نامیده می‌شدند، ملقمه‌ای از گروه‌های مختلف ترک و تاجیک‌های ترک شده هستند. بافته‌های این‌ها با ترکیبی از انواع روش بافت تولید می‌شوند. قالی‌های تمام پشم ایشان دارای پرز بلند در رنگ‌های قرمز، نارنجی و مشکی هستند و نقوش هندسی (مثلث، لوزی و مستطیل) که اغلب همراه با نقش شاخ قوچ است در آن‌ها استفاده می‌شود(ادامه...)
- هفته ۲۹
فرش قزاقستان از فرش‌های شرقی است که در کشور قزاقستان بافته می‌شود. قزاق‌ها ترک‌هایی‌اند که در ابتدا ساکن قزاقستان (جمهوری قزاقستان در جنوب روسیه) بوده و سپس گروه‌هایی از آن‌ها در افغانستان و آسیای میانه پخش شده‌اند. فرش‌های کهنه‌ای که به قزاق نسبت داده می‌شوند در رنگ‌های قرمز و مشکی با خطوط زرد رنگ هستند و تمام پشم‌اند. در این قالی‌ها، گره‌های کناره قالی متقارن و گره‌های متن قالی نامتقارن است. نقشه آن‌ها هندسی است.(ادامه...)
- هفته ۳۰
فرش‌های ورامین را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد، فرش‌های زمین‌بافت و فرش‌های سفارشی. اصل مشترک در اکثریت قریب به اتفاق فرش‌های ورامین نقش مکرر (واگیره‌ای) آن است و به ندرت به تک ترنج توجه شده. دیگر طرح‌ها، افشان، شاه‌عباسی، گلدار یا ترنجی و ظل‌السلطانی است. قاب اصلی حاشیه قالی‌های ورامین، دارای نقش ویژه‌ای نیست. در اغلب موارد این قاب حاشیه دارای برگ‌های زینتی نخل است که به تناوب قرار گرفته‌اند، نقش خرچنگی نیز در حاشیه و متن دیده می‌شود. گاه نقش S در حاشیه اصلی قالی‌های ورامین نیز دیده شده. در حاشیه‌های کوچک، غالباً به گل‌های کوچک چند پر برمی‌خوریم که در پاره‌ای از قالی‌های بسیار نادر نیز آن‌ها را می‌بینیم.
در مورد ساختار قالی‌های گره‌دار ورامین همه اقوام کرد و لر شاهسون و عرب، گره متقارن به کار برده‌اند و همه اقوام، بافت تخت را به لول و نیم‌لول ترجیح داده‌اند. گو اینکه اکثر آن‌ها دو ردیف پود بین هر رج گره انداخته‌اند، امّا گهگاه کردها و عرب‌ها از یک پود استفاده کرده‌اند.(ادامه...)
- هفته ۳۱
موزه فرش ایران شامل فرش‌هایی از مراکز مهم قالی‌بافی نظیر تبریز، اصفهان، کاشان، خراسان، کردستان، ساروق، فراهان، کرمان، تهران، عشایر بزرگ قشقایی و بختیاری، یزد، قزوین، بلوچ و سمنان است. معمولا در حدود ۱۱۰ قطعه از این فرش‌ها در تالار طبقه همکف موزه به نمایش گذاشته می‌شود. چیدمان فرش‌ها در تالار همکف موزه برحسب مناطق مختلف قالی‌بافی از آذربایجان شروع می‌شود و در مناطق عشایری قشقایی و بختیاری به پایان می‌رسد.(ادامه...)
- هفته ۳۲
قالی‌های مزلقان از تولیدات غیرمعمول ناحیه همدان و جزیی از قالی‌های موصل هستند. این قالی‌ها از قدیم با گره‌های فارسی و ترکی و استفاده از پودهای پشمی و در صد‌ساله اخیر با پودهای پنبه‌ای بافته شده‌اند. در برخی از این قالی‌ها از موی بز نیز استفاده شده است. این قالی‌ها تخت‌بافت هستند. ازاین‌رو، این قالی‌ها بافتی محکم دارند. ابعاد قالی‌های مزلقان منحصراً قطعاتی کوچک‌تر از اندازه‌های ۲.۲۰×۱.۵۰ سانتی‌متر است و فرش‌های تولیدی در این منطقه سجاده‌ای و تا حداکثر ذرع‌ونیم است. رنگ‌های اصلی در این قالی‌ها آبی، قرمز و قهوه‌ای تیره و رنگ‌های زینتی و متضاد شامل سبز، زرد، سفید و سیاه است و به‌صورت مات و کم‌زرق و برق به کار برده می‌شوند. رج‌شمار در این قالی‌ها بین ۲۵ تا ۳۰ گره در ۷ سانتی‌متر است. ساختار اصلی طرح قالی مزلقان در گروه طرح‌های ترنجی است. طرح‌های این روستا کف ساده و شامل لچک و ترنجی است که ساختاری مشابه و یکسان دارد.(ادامه...)
- هفته ۳۳
بره‌بره بودن یکی از عیوب و نواقص فرش است که در این عیب طول پرزها در آن کوتاه و بلند می‌شود (تغییر طول ساق‌های گره‌ها) و حالتی پله‌پله می‌گیرد. این اختلاف سطح پرزها موجب می‌شود که سطح فرش نایکنواخت باشد. بیشتر قالی‌بافان پس از بافت هر چند رج از فرش روی دار خامه‌های بلند را با هدف تمیزکردن و دیده‌شدن بخش بافته‌شده و ایجاد یکدستی در سطح کار قیچی می‌کنند. این کار مهارتی ویژه می‌خواهد و اگر بافنده چیره‌دست نباشد پرزها نایکنواخت کوتاه می‌شوند و فرش دچار عیب بُره‌بُره شدن می‌شود.(ادامه...)
- هفته ۳۴
کیسی یکی از عیوب و نواقص فرش است که در این عیب قسمتی از قرش برآمده است. برآمدن قسمتی از یک فرش از عیوب رایجی است که گاه درنتیجه سهل‌انگاری به هنگام بافت رخ می‌دهد. این عیب باعث می‌شود که فرش در محل کیسی به خوبی روی زمین قرار نگیرد و اضافه به نظر برسد. در این حالت اگر فرش را روی سطج هموار پهن کنیم، بیشتر قسمت‌ها صاف و یکنواخت روی زمین می‌خواباد؛ اما قسمت‌های دارای کیسی برجسته می‌شود و بالا می‌آید یا مانند کاسه گود می‌شود. به بیان دیگر، کیسی به معنای قرار نگرفتن یکنواحت سطح فرش در کناره‌ها یا در وسط بر یک سطح صاف است که در این حالت بالازدگی‌ها در خود فرش جاسازی شده است. فرشی که دارای عیب کیسی باشد جدا از آن‌که ظاهر خوبی ندارد در محل کیسی بیشتر در معرض ساییدگی و فرسایش قرار می‌گیرد و پرزهای آن قسمت زودتر از بین می‌رود.(ادامه...)
- هفته ۳۵
قالی‌های یلمه ایل قشقایی در شهرستان بروجن استان چهارمحال و بختیاری (به‌عنوان منبع اصلی بافت قالی یلمه) و چند روستای حومه آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این قوم پس از مهاجرت به سمت استان اصفهان در منطقه علی‌آباد ساکن شده و سپس در مناطق دیگر استان اصفهان و استان‌های همجوار ازجمله شهرستان بروجن واقع در استان چهار محال و بختیاری نیز اسکان پیدا کردند. به‌این‌ترتیب دوره‌ای تازه از رواج طرح و نقش‌های اصیل طایفه یلمه به وجود آمد. قالی یلمه در سه طرح حوضی، شکرلو و بندی بافته می‌شود که می‌توان گفت همه آن‌ها در یک گروه جای می‌گیرند ولی به اشکال گوناگون ترکیب شده‌اند.(ادامه...)
- هفته ۳۶
جیپور لیوینگ (رسمی: Jaipur Living) یک شرکت خانوادگی هندی در حوزه تجارت فرش و تولید فرش دستباف است. ناند کیشور چوداری (NKC) ایده فرش‌های جیپور را در سال ۱۹۷۸ بنیان گذاشت و در کنار ۹ صنعت‌گر دیگر در دو جنبش کار کرد. او تجارت خود را بر اساس اصل کرامت، با به کار گرفتن «غیرقابل دسترس‌ها» و بر هم زدن شیوه‌هایی آغاز کرد که قرن‌های متمادی فقیران، زنان و هنرمندان را تحت الشعاع قرار داده بود. دختران ناند کیشور چوداری، آشا چوداری (مدیرعامل) و خواهرش آرچانا چوداری، با همکاری طراحان و صنعت‌گران جیپور را به عنوان یک مبتکر در دنیای طراحی و تولید فرش مطرح کرده‌اند.(ادامه...)
- هفته ۳۷
روستای چالشتر در فاصله هشت کیلومتری غرب شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری به مدت چهار قرن مرکز حکومت و حکمرانی خوانین بختیاری بود که این موضوع تا دهه اول حکومت پهلوی تداوم داشته است. امروزه چالشتر یکی از مناطق شهرِ شهرکرد محسوب می‌شود. این منطقه یکی از قدیمی‌ترین و فعال‌ترین مناطق قالی‌بافی با خصوصیات روستایی در چهارمحال و بختیاری است و در این زمینه دارای شهرت جهانی است. «مهم‌ترین ویژگی قالی چالشتر استفاده از مواد اولیه مرغوب و رنگرزی مناسب به همراه بافت ممتاز و منحصر به فرد می‌باشد. شادابی و زنده بودن طرح‌ها و رنگ‌های به کار رفته باعث به وجود آوردن یکی از زیباترین قالی‌ها شده است». از معروف‌ترین قالی‌های چالشتر که شهرت جهانی در بازارهای فرش اروپا را به خود اختصاص داده و در همه جا آن را منسوب به چهارمحال می‌دانند، قالی‌های طرح خشتی این منطقه است.(ادامه...)
- هفته ۳۸
قالی شهربابک یا فرش شهربابک از دست‌بافته‌های سبک روستایی است که در منطقه شهربابک واقع در استان کرمان در جنوب‌شرق ایران بافته می‌شود.اغلب دستبافته فرشینه، پرزباف منطقه شهربابک با گره نامتقارن و بیشتر لول‌باف بوده، ولی نیم‌لول و تخت نیز بافته‌اند و به‌ندرت با گره متقارن و معمولاً دوپوداست. تفاوت پود استفاده شده در شهربابک با سایر مناطق همجوار استان، استفاده از پود نازک است. به همین دلیل فرش شهربابک نرم‌تر و متراکم‌تر است. رنگ پودهای مذکور اغلب تنالیته‌ای از آبی است؛ البته پود بدون رنگ هم بافته‌اند. مکه‌ای، جنگلی، گلدانی، سینی، سه کله، ترنجی، خشتی، بندی، بته‌ای، درختی و طاووسی از طرح‌های رایج و قرمز، قهوه‌ای، سفید، زرد، آبی، سورمه ای، مشکی و سبز از رنگ‌های رایج قالی شهربابک است.(ادامه...)
- هفته ۳۹
شرکت سهامی فرش ایران از نهادهای دولتی حوزه فرش در ایران است که با هدف ترویج قالی بافی و تولید و تجارت آن به وجود آمده است. هیئت وزرا در دی ماه ۱۳۱۴ هـ.ش حق انحصاری صادرات قالی و قالیچه و نظارت در تهیه آن از هر نوع را به شركت سهامی فرش ایران واگذار کرد. به این ترتیب این شرکت از این سال به بعد به کار ترویج قالی بافی و تولید و تجارت آن پرداخت و به سبب تجارت و جامعیتی که در این رشته کسب کرده بود توانست به فراخور توانایی خود در جهت احیای هنر و صنعت فرش دستباف ایران و حفظ ارزش های سنتی و ویژگی های بومی ، بازسازی طرح ها و نقشه ها اصیل و قدیمی فرش و تربیت و اشتغال هزاران قالی باف قدم‌های کم و بیش موثری بردارد. (ادامه...)
- هفته ۴۰
قالی بیجار یا فرش بیجار از فرش‌های سبک روستایی و شهری است که در منطقه بیجار واقع در استان کردستان در غرب ایران بافته می‌شود. در این قالی از گره متقارن و نامتقارن با تار و پود پنبه‌ای و پرز پشمی و ابریشمی استفاده شده است. لچک و ترنج، واگیره‌ای، شکارگاهی، محرابی و گلدانی از طرح‌های رایج و طلایی، بژ، صورتی (چهره‌ای)، پوست پیازی، سفید، حنایی، سبز، سرمه‌ای، عاجی و قرمز از رنگ‌های رایج قالی بیجار است.(ادامه مقاله ...)
- هفته ۴۱
نزمیال (رسمی: Nazmiyal Collection) شرکت خصوصی و فروشگاه اینترنتی است که در زمینه خرید و فروش فرش‌های عتیقه و قدیمی و منسوجات تزیینی فعالیت می‌کند. این شرکت در سال ۱۹۸۰ در نیویورک تأسیس شد. مجموعه‌های نزمیال شامل فرش‌هایی از ایران، ترکیه، قفقاز، چین، مصر، اروپا، مراکش و آمریکا و همچنین فرش‌های عتیقه‌ای از قرن شانزدهم و منسوجاتی از قرن چهارم است. آن‌ها خدماتی مانند ترمیم فرش، رفوگری فرش‌های عتیقه، قالی‌شویی، اجاره فرش و ارزیابی فرش‌های عتیقه را نیز ارائه می‌دهند.(ادامه مقاله ...)
- هفته ۴۲
قالی بردسیر یا فرش بردسیراز دست‌بافته‌های سبک روستایی و عشایری است که در منطقه بردسیر واقع در جنوب غربیِ استان کرمان در جنوب‌شرق ایران بافته می‌شود. دستبافته فرشینه/ پرزباف/ قالی‌بافی، این منطقه اغلب با تكنیک تمام‌لول و با گره ترکی/ متقارن و برخی ـ به‌خصوص روستاییان ـ با تكنیک نیم‌لول با گره فارسی/ نامتقارن است و اغلب با دو پود ـ در سده‌های اخیر، اغلب از جنس پنبه و در گذشته پشم ـ، یکی، کلفت (ته‌پود) و دیگری، نازک (روپود) دارند، البته برخی سه‌پود هم بافته شده‌اند. معمولاً سه‌پود در فرش‌هایی به‌کار‌رفته که بافنده به آن نگاه تجاری داشته است. ولی به‌دلیل تنوع قوم در این منطقه و تأثیر فی‌مابین ـ اعم از طرح، نقش و تکنیک بافت بین آنان ـ درباره ویژگی بافت، یک تعریف ثابت نمی‌توان ارائه نمود. گلدانی، گلدانی استکانی، لمپایی، سماوری، سم گاوی/ آچاری، ترنج منبری، حشمت، لنگری بالدار،عیسی خانی و درختی از طرح‌های رایج و طیف قرمز، قهوه‌ای، سفید، طیف زرد، طیف آبی، سورمه‌ای، مشکی، طیف سبز از رنگ‌های رایج قالی بردسیراست.(ادامه...)
- هفته ۴۳
قالی تبریز یا فرش تبریز از فرش‌های سبک شهری است که در منطقه تبریز واقع در استان آذربایجان‌شرقی در شمال‌غرب ایران بافته می‌شود. در این قالی از گره متقارن با تار و پود پنبه‌ای و ابریشمی و پرز پشمی و ابریشمی استفاده شده است. نقش‌های سنتی در چندین گروه بنیادی و شماری زیرگروه وابخشیده می‌شوند. مهم‌ترین دلیل این گوناگونی نهادن نام هنرمند طراح بر روی نقشه و اثر بوده هرچند گاه خود طرح یا نقشه نیز نامی یکتا داشته است. طرح‌های بنیادی قالی تبریز آثار باستانی، اسلیمی، افشان، تلفیقی، بندی، درختی، قابی، گل فرنگ، گلدانی، ماهی و محرابی است.(ادامه...)
- هفته ۴۴
گلدانی یکی از طرح‌های اصلی فرش ایرانی است و به کرمان نسبت داده می‌شود. در این طرح وجود یک یا چند گلدان در اندازه‌های مختلف است که تمام متن فرش را می‌پوشاند. معروف‌ترین طرح‌های گلدانی عبارتند از: گلدانی هزار گل، گلدانی محرابی، گلدانی ظل السطانی.(ادامه مقاله ...)
- هفته ۴۵
واگیره‌ای یکی از طرح‌های اصلی فرش ایرانی و شرقی است که این طرح در سرتاسر فرش هم از جهت طول و هم از جهت عرض به قطعات منظم تقسیم شده و هر قسمت توسط خطوط و یا بندهایی به قسمت همجوار می‌پیوندد و به این ترتیب از به هم پیوستن این قسمت‌ها و بندهای آن‌ها کل طرح به وجود می‌آید. طرح‌های اصلی این گروه عبارتند از: بندی اسلیمی، بندی خشتی، بندی ترنجدار، بندی شیر و شکری، بندی شاخه گوزنی، بندی دسته گلی، بندی میناخانی.(ادامه مقاله ...)
- هفته ۴۶
ماهی درهم یکی از طرح‌های رایج و اصلی فرش ایرانی و شرقی است که یک حوض به صورت لوزی با چهار برگ – ماهی در اطراف آن مشاهده می‌شود. طرح ماهی درهم در نقاط مختلف ایران به نام‌های مختلفی مشهور است. . مهم‌ترین انواع آن عبارتند از: ماهی هراتی، ماهی فراهان، ماهی زنبوری، ماهی کردستان و ریزه ماهی.(ادامه مقاله ...)
- هفته ۴۷
افشان یکی از طرح‌های اصلی فرش ایران، هند، ترکیه و قفقاز است که در آن همه بندها و نگاره‌های فرش پیوستگی و ارتباط کاملی دارند. به نحوی که به نظر می‌رسد نقاش از هنگام شروع طرح تا پایان آن قلم از کاغذ برنداشته و یک ارتباط مداوم بین قسمت‌های مختلف نقش به وجود آورده است. طرح‌های افشان اصولا به گونه‌ای طراحی می‌شوند که هیچ‌یک از گل و برگ‌ها قرینه نداشته و اصول قرینه‌نگاری در آن وجود ندارد. انواع مختلف طرح‌های افشان عبارتند از: افشان دسته گلی، افشان حیوان دار، و افشان ختایی.(ادامه مقاله ...)
- هفته ۴۸
طالقان یکی از مراکز قالی‌بافی تهران شناخته می‌شود که برخی نقش مایه‌های بومی در آن شناخته شده‌اند. تولید قالی طالقان نه تنها برای مصارف ساکنان طالقان، بلکه به عنوان کالای تجاری در بازارهای قزوین و تهران و بازارهای جهانی عرضه می‌شده که در این منطقه علاوه بر قالی، نمد‌مالی و گلیم‌بافی نیز رواج داشته است. مواد اولیه قالی‌های طالقان پنبه و پشم است. از پنبه برای چله و پود و از پشم برای خامه استفاده می‌شود. طالقان مرکز قالی‌های کوچک ترنجدار، یا گاهی شبه ترنج است. طرح‌ها برگرفته از طبیعت سخت و کوهستانی، پارچه‌ها و قالی‌های قدیمی‌تر است.(ادامه مقاله ...)
- هفته ۴۹
قالی ایران در طول قرون متمادی بیانگر هنر اصیل ایران بوده و جزو مفاخر فرهنگی این مرز و بوم محسوب می‌شود و در حال حاضر در موزه‌ها، کلکسیون‌ها و گالری‌های مختلفی از جمله موزه فرش ایران در تهران، موزه فرش شیراز و موزه فرش آستان قدس رضوی نگهداری می‌شوند. لذا حفاظت از این میراث گرانبهای فرهنگی به عنوان دفاع از حقوق اساسی نسل‌های آینده لازم و ضروری و در این مسیر شناخت عوامل آسیب‌رسان و حفاظت پیشگیرانه در مقابل این عوامل قدم اول است. عوامل محیطی (نور، دما، رطوبت و آلاینده‌های جوی) از مهم‌ترین عوامل آسیب‌رسان بر قالی‌ها هستند که در این میان آلاینده‌های جوی از همه مخرب‌تر هستند. قالی‌ها می‌توانند به طور جدی توسط آلاینده‌های موجود در جو، که اغلب نیز در محیط داخل وجود دارد، مانند NOx و SO2، O3 ، بخارات آلی و مواد موجود در تمیزکننده‌ها، تهدید شوند. این گازها نه تنها باعث تغییر رنگ، بلکه باعث خوردگی، پوسیدگی و تغییرات مکانیکی می‌شوند. (ادامه...)
- هفته ۵۰
در استان فارس حرفه قالی‌بافی صرفاً توسط زنان انجام می‌شود. هنر بافندگی فارس در وهله اول هنر و سنتی است عشایری و در وهله دوم روستایی، که وابستگی به ایلات و عشایر دارد که در یک منطقه وسیع پراکنده‌اند. در شهر شیراز هیچ‌گونه فرش‌بافی وجود ندارد. از ایلات و عشایر بیش از همه ایلات خمسه و ایل قشقایی دست‌اندر کار فرش‌بافی هستند. بافندگی از جمله مشاغل خانگی با ترکیبی از هنر، صنعت و تجارت است. برای اکثریت عظیم جمعیت در جوامع ماقبل صنعتی (و بسیاری از مردم در جوامع جهان سوم امروز)، فعالیت‌های تولیدی و خانگی از یکدیگر جدا نبودند و تولید یا در خانه یا در نزدیکی آن انجام می‌شود. زنان در مناطق روستایی پس از فراغت از کار منزل به بافت فرش می‌پردازند. شیوه تولیدات زنان عشایری چه در خانواده‌هایی که اسکان یافته و یکجانشین شده‌اند و چه آنانی که هنوز وابسته به کوچ هستند شباهت به مناطق روستایی دارد. (ادامه...)
- هفته ۵۱
کتیبه‌های قالی را می‌توان به دو دسته معرف و مضمونی تقسیم‌بندی نمود. کتیبه‌های قدیمی‌ترین قالی‌های ایرانی دارای کتیبه‌های گروه اول که آن‌ها را شناسا یا معرف می‌نامند، مربوط به دوران صفویه است، درباره تعداد این قالیچه‌ها صباغ‌پور آرانی به نقل از پاتریشیا بیکر اشاره می‌کند که: «تنها پنج تخته از میان هزار و پانصد تا دو هزار قالی و قالیچه باقی‌مانده از این دوره، تاریخ موثق دارند. این در حالی است که در نمونه‌های باقی‌مانده از دوره قاجار، خط نوشته‌های شناسا بسیارند». قدیمی‌ترین قالی کتیبه‌دار از این نوع قالی شکارگاه در میلان است که تاریخ آن را عده‌ای ازجمله ژوله در کتاب خود به سال ۹۲۹ و در سال‌های آخر سلطنت شاه اسماعیل اول می‌داند و عده ای دیگر مانند؛ ر. دبلیو می‌گوید: «سنه مضبوط گاه ۹۲۹ خوانده‌شده، یا مورد استناد قرارگرفته است، ولی اکنون همان ۹۴۹ مورد قبول عمومی است». (ادامه...)
- هفته ۵۲
درباره قالی و نقش قالی: در وصف قالی ایران دیگران کتاب‌ها نوشته‌اند، حتی بعضی از هنرشناسان قالی‌های خوش بافت و خوش نقشه ایران را شاهکار صنعت و هنر شمرده‌اند و آن‌ها را با نقاشی‌های ایتالیایی در عهد رنسانس برابر دانسته‌اند. برای به وجود آوردن یک قطعه شاهکار قالی، قالی‌بافان بزرگ قدم‌به‌قدم پیش می‌روند. ابتدا به سراغ پشم برویم. مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل قالی، پشم گوسفند یا کرک گردن یا زیر شکم بز است که قالی‌های ظریف از آن بافته می‌شود. در قسمت رنگ‌آمیزی اولاً باید دانست که قالی‌باف‌های ایرانی معمولاً رنگ‌های نباتی و طبیعی به کار می‌برند.(ادامه...)
- هفته ۵۳
در طی سال‌های اخیر رشد و گسترش فناوری اطلاعات در عرصه تجارت مفهومی تحت عنوان تجارت الکترونیکی، پا به عرصه ظهور گذاشته است. در این زمان کاربرد این فناوری در زمینه تجارت و افزایش رونق در اقتصاد، روند تجارت و معاملات انواع و اقسام کالاها را فراتر از چهارچوب‌های زمانی و مکانی به گردش انداخته است و به یکی از پرسودترین و پر طرفدارترین گونه‌های تجارت در کشورهای توسعه یافته شناخته شده و به موازات آن در کشورهای در حال توسعه نیز به آن پرداخته شده است. این فناوری در حال حاضر افزون بر شرکت های بزرگ، می تواند در بسط و گسترش اشتغال‌های کوچک و شخصی تأثیر به سزایی داشته باشد و آن‌ها را تبدیل به بخش مهمی از عوامل پیش‌برنده اقتصاد کشور نماید. ازاین‌رو تجارت الکترونیک به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، بر پایه نیازهای مراکز و پیشه‌های وابسته و مرتبط به مقوله هنر نیز می‌تواند، مورد توجه قرار گیرد و با پشتیبانی و راه‌یابی این عرصه از تجارت در زمینه هنر و بازار آثار هنری، به ویژه فرش دستباف، با توجه به نقش ارزشمند و حیاتی آن، در رشد اقتصاد کشور و مبادلات داخلی فرش دستباف تأثیرگذار باشد. (ادامه...)