|
|
| (۴۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) |
| سطر ۱۲: |
سطر ۱۲: |
| | | | |
| | |خاستگاه = <!--کشور: استان: شهر--> {{پرچم|ایران}}: البرز | | |خاستگاه = <!--کشور: استان: شهر--> {{پرچم|ایران}}: البرز |
| − | |رده = <!--شهری/ روستایی/ عشایری--> [[سبک روستایی|روستایی]] | + | |رده = <!--شهری/ روستایی/ عشایری--> روستایی |
| | |نمونه برجسته = <!--نمونه خاص در موزه یا مجموعه شخصی--> | | |نمونه برجسته = <!--نمونه خاص در موزه یا مجموعه شخصی--> |
| | |طراحان نامدار = | | |طراحان نامدار = |
| سطر ۱۹: |
سطر ۱۹: |
| | <!--ویژگی‌های فنی قالی--> | | <!--ویژگی‌های فنی قالی--> |
| | | | |
| − | |طرح‌های رایج = [[طرح لچک و ترنج|ترنج‌دار]]، [[طرح هندسی|هندسی]] | + | |طرح‌های رایج = [[لچک و ترنج]]، [[هندسی]] |
| − | |نقش‌ها و نقش‌مایه‌های رایج = گل | + | |طرح‌های بومی رایج = |
| | + | |نقش‌ها و نقش‌مایه‌های رایج = |
| | |اندازه‌های رایج = | | |اندازه‌های رایج = |
| | |رنگ‌های رایج = قرمز، سرمه‌ای، کرم | | |رنگ‌های رایج = قرمز، سرمه‌ای، کرم |
| − | |شیوه رنگرزی = [[رنگرزی طبیعی|طبیعی]]، [[رنگرزی شیمیایی|شیمیایی]] | + | |شیوه رنگرزی = طبیعی، شیمیایی |
| | |جنس پرز = [[پشم]] | | |جنس پرز = [[پشم]] |
| | |جنس تار و پود = [[پنبه]] | | |جنس تار و پود = [[پنبه]] |
| − | |شیوه بافت = [[ترکی‌باف]] | + | |شیوه بافت = ترکی‌باف |
| | |نوع گره = [[گره متقارن|متقارن]] (ترکی) | | |نوع گره = [[گره متقارن|متقارن]] (ترکی) |
| | |رج‌شمار = ۲۱ رج (در ۷ سانت) | | |رج‌شمار = ۲۱ رج (در ۷ سانت) |
| سطر ۳۲: |
سطر ۳۳: |
| | |توضیح افزوده = | | |توضیح افزوده = |
| | }} | | }} |
| − | قالی طالقان... | + | '''قالی طالقان''' یا '''فرش طالقان''' از فرش‌های سبک روستایی است که در منطقه طالقان واقع در استان البرز در مرکز ایران بافته می‌شود. در این قالی از گره متقارن با تار و پود پنبه‌ای و پرز پشمی استفاده شده است. هندسی و لچک و ترنج از طرح‌های رایج و قرمز، سرمه‌ای و کرم از رنگ‌های رایج قالی طالقان است. |
| − | ==تاریخچه==
| + | ==پیوست‌های مدخل قالی طالقان== |
| − | طالقان پهنه‌ای در شمال غرب تهران متشکل از چند دهکده است و عنوانی نیست که به یک نقطه خاص به عنوان شهر یا ده داده شده باشد. منطقه‌ای بر سر راه تهران به قزوین که به مجموعه 74 روستا اطلاق می‌شود. این زیستگاه واقع در رشته کوه البرز به عنوان یک مرکز گردآوری و صادرات قالیهای عشایری نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.<ref>(صادقی، 1387، ص24)</ref> طالقان از شمال به تنکابن و کلاردشت، از غرب به استان قزوین و از جنوب به شهرستان ساوجبلاغ و از شرق به شهرستان کرج متصل می‌باشد. روستاهای طالقان از شرق به غرب در امتداد رودخانه اصلی طالقان یعنی شاه‌رود قرار گرفته است. طول طالقان نزدیک به 100 کیلومتر و عرض آن بین 5 تا 30 کیلومتر متغیر است.<ref>(اصغرپور، 1387، ص112)</ref> | + | * [[قالی طالقان/معرفی فرش مناطق ایران]] |
| − | با این حال طالقان یکی از مراکز قالی‌بافی تهران شناخته می‌شود که برخی نقش مایه‌های بومی در آن شناخته شده‌اند.<ref>(بصام، 1383، ص67) </ref>
| + | {{فرش‌های ایران}} |
| − | | + | {{پاک‌کن}} |
| − | ==مواد اولیه==
| + | {{طرح‌های فرش}} |
| − | ===تار، پود و پرز===
| + | {{پاک‌کن}} |
| − | مواد اولیه قالیهای طالقان پنبه و پشم می‌باشد. از پنبه برای چله و پود و از پشم برای خامه استفاده می‌شود. سابق پشم مورد استفاده در خود منطقه تولید می‌شد که از کیفیت خوبی هم بر خوردار بود ولی امروزه به علت از رونق افتادن دامپروری در منطقه تولید پشم کاهش و نقصان فراوانی یافته است که ناگزیر پنبه و پشم از خارج از طالقان برای تولید قالی وارد می‌شود.<ref>(اصغرپور، 1387، ص119)</ref>
| |
| − | <br>دار در تمام روستاها عمودی است به جز روستای فشندک که دار افقی داشته‌اند اما در حال حاضر اصلاً به این شیوه نمی‌بافند.<ref>(فکری نژاد، 1377، ص14)</ref> اخیراً دارهای چوبی تبدیل به دارهای فلزی گردیده است و ابعاد آن نیز تغییر کرده اند.<ref>(اصغرپور، 1387، ص119)</ref>
| |
| − | | |
| − | ==ویژگی بافت و ساختار==
| |
| − | ===رنگ و رنگرزی===
| |
| − | رنگ آبی تیره، زمینه قالیهای طالقان را در برمی‌گیرد و اغلب رنگ آبی روشن برای ایجاد تضاد (تضاد تیره و روشن در عین هماهنگی رنگ) به ویژه در خطوط پیرامونیِ اشکال به کار گرفته می‌شود. پله‌های متنوع رنگ‌های قرمز، سبز، زرد و مشکی از دیگر رنگ‌های مجموعه رنگی قالی طالقان است. لازم به ذکر است که این رنگ‌ها با رنگرزی طبیعی بر الیاف می‌نشینند.<ref>(صادقی، 1387، ص24)</ref> در قالی های طالقان 10 الی 12 رنگ کاربرد بیشتری دارد که تعدادی از آنها عبارت اند از سرمه ای، آبی روشن، لاکی، خردلی، نخودی، زرد، سبز و مشکی.<ref>(اصغرپور، 1387، ص117)</ref>
| |
| − | | |
| − | ===نقش و نقش‌مایه===
| |
| − | طالقان مرکز قالیهای کوچک ترنج‌دار، یا گاهی شبه ترنج است.<ref>(استون، 1391، ص230)</ref> طرح ها برگرفته از طبیعت سخت و کوهستانی، پارچه‌ها و قالیهای قدیمی‌تر است. معمولاً در بافت قالی بافندگان به صورت ذهنی عمل می‌نمودند و از روی نقشه نمی‌بافتند و یا از الگویی مثل پارچه و قالیهای قدیمی الهام می‌گرفتند.<ref>(اصغرپور، 1387، ص115)</ref>
| |
| − | طراحی خشن که اغلب با یک ترنج مرکزی همراه با خطوط پیرامونی دندانه‌دار، طرح قالیهای مزلقان را به یاد می آورد، ویژگی شاخص نقشه‌های قالی طالقان است. این نقشه ها بر پایه نگاره‌های شش ضلعی و هشت ضلعی و لوزی ترسیم شده اند.<ref>(صادقی، 1387، ص24)</ref> از نقش‌های معمول در قالی طالقان می‌توان به نقش بته جقه، افشان، افشان ساده، افشان دزمچی، گل عینکی، گرباچنگ و نقش لاکپشتی که بیشتر در حاشیه کاربرد داشت نام برد.<ref>(اصغرپور، 1387، ص114)</ref>
| |
| − | <br>بعضی نقش‌ها اسامی بسیار جدیدی دارند مثل عینکی که به نقش دو گل در کنار یکدیگر اطلاق می‌شود این امر دو علت می‌تواند داشته باشد: اول اینکه قالی‌بافی در این ناحیه بیش از صد سال قدمت نداشته و دوم نقش از روی قالی دیگری بافته شده و نام جدیدی در محل به آن داده شده باشد.<ref>(فکری نژاد، 1377، ص14و15)</ref>
| |
| − | | |
| − | ===ویژگی‌های بافت===
| |
| − | قالیهای طالقان روستایی‌باف هستند و دارای سه ویژگی اندازه کوچک، بافت درشت و استفاده از نقش‌های هندسی ساده می‌باشند<ref>(فکری نژاد، 1377، ص14)</ref> به عبارتی قالیهای طالقان ضخیم و خرسک گونه است<ref>(اصغرپور، 1387، ص119)</ref> و به شیوه تک پود و بر تار و پود پنبه‌ای بافته می‌شوند که دارای گره متقارن با تراکم نسبی 1025 گره در دسی متر مربع است<ref>(استون، 1391، ص230)</ref> بافت خشن و رج شمار تا حدود 22 گره در 7 سانتی متر از ویژگی‌های دیگر بافت قالی طالقان است. به طور کلی در این منطقه قالی‌هایی در اندازه کوچک تا حدود 2/2×5/1 متر بافته می‌شود.<ref>(صادقی، 1387، ص24)</ref><br>
| |
| − | اسامی ابزارها و اصطلاحات کم و بیش در همه روستاها یکسان است و معمولاً پود را بدون استفاده از سیخ عبور می دهند. همچنین برای گره زدن از قلاب استفاده نمی‌کنند<ref>(فکری نژاد، 1377، ص14)</ref> پرز ها نیز بلند قیچی زده می شود، زیرا که منطقه سردسیر است و این امر باعث ایجاد گرمای بیشتر می‌شود. از نظر ارزیابی کیفی این قالی‌ها متوسط رو به بالا می‌باشد.<ref>(اصغرپور، 1387، ص119)</ref>
| |
| − | | |
| − | ==جنبه‌های تجاری==
| |
| − | ===بازار===
| |
| − | تولید قالی طالقان نه تنها برای مصارف ساکنان طالقان، بلکه به عنوان کالای تجاری در بازارهای قزوین و تهران و بازارهای جهانی عرضه می‌شده که در این منطقه علاوه بر قالی، نمد مالی و گلیم بافی نیز رواج داشته است. قالی‌بافی به صورت خانگی در طالقان رواج داشته که امروزه می‌توان با ایجاد کارگاه متمرکز قالی‌بافی و بافت طرح سنتی طالقان، هم ایجاد اشغال کرد و هم از نابودی سنت قدیمی قالی‌بافی منطقه جلوگیری کرد.<ref>(اصغرپور، 1387، ص120)</ref>
| |
| − | | |
| − | ===ذی‌نفعان===
| |
| − | ==جنبه‌های فرهنگی و مردم‌شناختی==
| |
| − | ==نگارخانه==
| |
| − | ==جستارهای وابسته==
| |
| − | ==پانویس==
| |
| − | {{پانویس|2|اندازه=ریز|30em}} | |
| − | ==منابع==
| |
| − | ==مطالعه بیشتر==
| |
| − | ==پیوند به بیرون==
| |
| | {{ترتیب‌پیش‌فرض:طالقان، قالی}} | | {{ترتیب‌پیش‌فرض:طالقان، قالی}} |
| − | [[رده:فرش و قالی ایران]] | + | [[رده:فرش‌های ایران]] |
| − | [[رده:فرش و قالی]]
| |
| | [[en:Taleghan_Rug]] | | [[en:Taleghan_Rug]] |
ایران: البرز
