شناخت فرش، برخی مبانی نظری و زیرساخت‌های فکری
| شناخت فرش، برخی مبانی نظری و زیرساخت‌های فکری | |
|---|---|
 | |
 | |
| شناسه کلی کتاب | |
| عنوان کتاب | شناخت فرش: برخی مبانی نظری و زیرساخت‌های فکری |
| عنوان (En) | Carpetplogy, Some Throretical Bases and Intellectual Infrastructures |
| پدیدآور | تورج ژوله |
| مترجم | سونیا رضاپور (فقط بخشی از کتاب ترجمه انگلیسی دارد) |
| ویراستار | مریم معصومی |
| موضوع | قالی و قالی‌بافی - ایران - تاریخ |
| مشخصات نشر | تهران: یساولی، ۱۳۹۱ |
| مشخصات ظاهری | ۲۴۰ ص.مصور (بخشی رنگی). |
| رده‌بندی کنگره | NK۲۸۰۹ /الف۹ژ۹۳ ۱۳۹۱ |
کتاب شناخت فرش، برخی مبانی نظری و زیرساخت‌های فکری نوشته تورج ژوله است. این کتاب شامل دو فصل است. فصل اول کتاب در ۱۱ گفتار ازجمله پیشنیه فرش‌شناسی در جهان، سبک و مکتب در دانش فرش‌شناسی، فرش و شاهان هنردوست صفوی، کمال‌الدین بهزاد قاجار، طراحان کرمان و فرنگی‌سازی در فرش کرمان و جایگاه تجارب و سنت‌های ناآشنا در فرش‌شناسی آمده است. فصل دوم کتاب شناخت فرش بررسی و مطالعه شصت تخته فرش زیبا و یگانه است که هدف از ارائه و تحلیل مختصر آن‌ها، آشنایی بیشتر با شیوه چگونه دیدن و درک بصری فرش است. عمده فرش‌هایی که در این کتاب معرفی شده‌اند از فرش‌های سلطان‌آباد، تبریز، کاشان و هریس و متعلق به اواخر قرن ۱۳ ش. و دهه اول و دوم قرن ۱۴ ش. است. تصاویر این کتاب به صورت تمام رنگی و برخی از عکس‌های منتشر شده تصاویر و اسناد قدیمی است.
نویسنده
تورج ژوله (زاده ۲۰ شهريورماه ۱۳۴۷ در تهران) محقق، مولف و مدرس فرش است. ژوله از سال ۱۳۶۸ مطالعات و فعالیت‌های مستمر در حوزه‌های مختلف فرش دست‌باف را آغاز کرد. تحقیق، تالیف، تدریس و تولید فرش دست‌باف در کنار همکاری با سازمان‌ها و مراکز مرتبط نظیر شرکت سهامی فرش ایران، مرکز تحقیقات فرش دست‌باف، مرکز ملی فرش ایران و سردبیری فصلنامه قالی ایرانی در کارنامه تجارب کاری او قرار دارد. حاصل پژوهش‌های او در کتاب‌های پژوهشی در فرش ایران، شناخت فرش، برخی مبانی نظری و زیرساخت‌های فکری، راهنمای ساده و مصور قالی ایران: مباحثی پیرامون چیستی، سبک و مکتب، تاریخ و طبقه‌بندی طرح‌ها، برگی از قالی خراسان و شناخت نمونه‌هایی از فرش ایران به چاپ رسیده است.
معرفی کتاب
فصل‌ها
- فصل اول
- گفتار یکم: زیرساخت‌های فکری
- گفتار دوم: پیشینه فرش‌شناسی در جهان
- گفتار سوم: سبک و مکتب در دانش فرش‌شناسی
- گفتار چهارم: جایگاه تاریخی سبک‌های فرش ایرانی با تاثیر از جامعه‌شناسی کهن ایران
- گفتار پنجم: کالبدشکافی درباره فرش و شاهان هنردوست صفوی
- گفتار ششم: تمرکزگرایی در مدیریت هنر
- گفتار هفتم: دلایل عظمت و شکوه فرش‌بافی صفوی
- گفتار هشتم: کمال‌الدین بهزاد
- گفتار نهم: قاجار، از حضور شرکت‌های خارجی در ایران
- گفتار دهم: طراحان کرمان و فرنگی‌سازی در فرش کرمان
- گفتار یازدهم: جایگاه تجارب و سنت‌های ناآشنا در فرش‌شناسی
- فصل دوم
- تحلیل بصری شصت تخته فرش
موضوع
قالی و قالی‌بافی - ایران - تاریخ
بخشی از کتاب
مطالعه جامع و دقیق انواع فرش ایران نشان می‌دهد که به دور از وجه ظاهری، که متشکل از طرح، نقش و رنگ است، به لحاظ ریخت‌شناسی می‌توان سه نوع فرش متفاوت را شناسایی کرد و مورد بررسی قرار داد. این سه، نه از طریق شیوه‌های روزمره و عوامانه در تجارت فرش، بلکه از طریق رویکردی علمی که محصول مطالعه جامعه‌شناسانه است، قابل تشخیص و حتی نام‌گذاری هستند.
بنیاد این شناسایی به خاستگاه مردمی، اجتماعی و متعلق به توده‌های عام بودن این محصول برمی‌گردد که با مطالعه تحولات تاریخی جوامع و زندگی اجتماعی و کمی دقت و مداقه نظر می‌توان ماهیت ساختاری آن را از نظر پیدایش، تحول و شکل‌گیری دریافت.
باید توجه داشت که رویکرد به سه نوع زندگی اجتماعی شامل کوچ‌نشینی یا صحرانشینی، روستایی یا ده‌نشینی و شهری یا شهرنشینی، نتیجه بسیاری از تحولات تمدن و دستاوردهای آن بوده است و چنین رویکردی، نه یک تحول معمولی از جنس سایر تحولات و پیشرفت‌های بشر که از نوع تحولات ساختاری و ماهیتی است که با گستردگی عجیب خود، تمامی دقایق و ظرایف زندگی انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از اولین جلوه‌های آن می‌توان به موارد متعددی از محصولات این جوامع اشاره کرد. در این میان فرش و هنر بافندگی به لحاظ نوع نیاز و ضرورت زندگی، از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. شناسایی این محصولات به هر شکل که باشند، به راحتی میسر است.
نقد و بررسی
- برخی مبانی و زیرساخت های فکری در شناخت فرش نوشته عبدالله میرزایی
- چکیده
در حالی شاهد توسعه روزافزون مقاطع دانشگاهی در حوزۀ فرش دست‌بافت هستیم که فقر منابع معتبر و دست اول به‌شدت احساس می‌شود. اندک کتاب‌های منتشر شده در این حوزه نیز عاری از اشکال و ابهام نیستند. در این مقاله، کتاب شناخت فرش، برخی مبانی نظری و زیرساخت‌های فکری با تأکید بر سلسله صفوی و تحولات قالی‌بافی، با هدف بسط زمینه‌های مطالعاتی تاریخ فرش ایران و با تمرکز بر تحلیل محتوای کتاب، به‌شیوۀ توصیفی-تحلیلی نقد شده است. این پژوهش در دو محور «بررسی شکلی و محتوایی کل کتاب» و «سلسله صفوی و تحولات قالی‌بافی» که بر فصل‌های پنجم تا هفتم تأکید دارد، تنظیم شده است. این مطالعه نشان می‌دهد این کتاب در محورهایی چون تناسب عنوان کتاب با محتوای، فرضیه‌ها و دلایل، و تحلیل مباحث تاریخی هنر ایران نیازمند بازنگری و اصلاح است.
- واژه‌های کلیدی: شناخت فرش، مبانی نظری، سلسلۀ صفوی، تحولات قالی‌بافی[۱]
مطالعه
نگارخانه
شناسنامه
فهرست
جایگاه تاریخی سبک‌های فرش ایرانی با تاثیر از جامعه‌شناسی کهن ایران
کمال‌الدین بهزاد
جایگاه تجارب و سنت‌های ناآشنا در فرش‌شناسی
سیسیل ادواردز مدیر شرکت فرش شرقی
طرح اولیه برای یک شرکت فرش
قالی بخشایش
قالی هریس
قالی راور
قالی سلطان‌آباد
پانویس
- ↑ میرزایی، ۱۳۹۳، ۱۳۱-۱۵۰
منابع
- ژوله، تورج. ۱۳۹۱. شناخت فرش: برخی مبانی نظری و زیرساخت‌های فکری. تهران: یساولی.
- میرزایی، عبدالله. ۱۳۹۳. «برخی مبانی و زیرساخت های فکری در شناخت فرش». فصلنامه نقد کتاب هنر، سال یکم شماره ۳ (پیاپی ۴، پاییز و زمستان ۱۳۹۳).