شست‌وشو
| شست‌وشو | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| نام فرآیند | شست‌وشو |
| مرحله قبلی | عملیات تکمیل |
شست‌وشوی فرش به فرآیندی گفته می‌شود که به منظور جلادادن و روشنی بخشیدن به رنگ‌های پس از بافت، آزمایش ثابت بودن رنگ‌های به کار رفته در آن، کهنه‌نما کردن فرش انجام می‌شود.
تعریف
شست‌وشوی فرش اوصولا به دو روش انجام می‌شود. روش دستی و خانگی برای فرش‌های کوچک پارچه که با آب و مواد پاککننده مخصوص انجام می‌شود و دیگری روش کارخانه‌ای که باید به‌وسیله افراد مجرب و کارآزموده با مواد پاککننده غیر مضر و مطمئن انجام شود. هنگام شست‌وشوی فرش باید به نکات زیر توجه کرد:
- فرش‌های هنری و گران‌قیمت نباید دستی و با مواد معمولی شسته شود، زیرا ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری به آن وارد شود. بهتر است این کار را موسسه‌های مطمئن انجام دهند؛
- لکه‌های فرش از روی آن گرفته شود، زیرا در غیر این صورت لکه کهنه می‌شود و بر روزی فرش ثابت می‌ماند و از بین بردن آن مشکل می‌شود و ممکن است باعث بروز عیب‌های دیگری نیز بشود؛
- از شامپوهای قلیایی یا آمونیاکی یا چسبناک یا مواد پاککننده معمولی نباید استفاده کرد؛
- هنگام شست‌وشو تباید ضربه و فشار به بدنه فرش وارد شود؛
- نور خورشید بهترین خشک کننده برای فرش است و نباید از سایر منابع حرارتی بدین منظور استفاده شود؛
- فرش شسته شده باید کاملا خشک شود، زیرا رطوبت موجود در فرش باعث پوسیدگی آن می‌شود.[۱]
روش‌های شست‌وشو
آب‌شویی
معمولا در روش آب‌شویی دارو و مواد شیمیایی مصرف نمی‌شود و از مایعات یا پودر خنثی، مثلا چوبک و مشابه آن استفاده می‌شود.[۲]
آفتاب‌شویی
در روش آفتاب‌شویی با استفاده از روش آب‌شویی در چند مرحله روی فرش‌هایی انجام می‌شود که معمولا رنگ‌های تند مثلا لاکی تند دارد. هر مرحله پس از شست‌وشو و آبکشی در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرد. سپس با استفاده از آبپاش به صورت «گل نم» مرطوب می‌شود و دوباره در مجاورت خورشید صبحگاهی قرار می‌گیرد و جارو می‌شود. تکرار این روش حداکثر در سه مرحله رنگ لاکی تند فرش را به رنگ مسی بسیار زیبا و مطلوبی تبدیل می‌کند درحالی‌که از هیچ دارویی استفاده نشده است.[۳]
دواشویی
معمولا برای جلوگیری از دوانیدن رنگ هنگام شست‌وشو و رفع دورنگی و نیز از بین بردن لکه‌ها و رنگ‌های نامطلوب از ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود.[۴]
کهنه‌شویی
در صورت رعایت نکردن اصول و بی‌دقتی هنگام شست‌وشوی فرش‌های کهنه، به ویژه موزه‌ای، آسیب جبران ناپذیری به آن‌ها وارد می‌شود. بنابراین در این روش سعی می‌شود از بیلچه و برس‌های سخت برای شست‌وشو استفاده نشود. این فرش‌ها به آرامی شسته و در معرض آفتاب خشک می‌شود. در عین حال باید مراقب تابش تند یا کم آفتاب بود. معمولا از داروهای آسیب‌رسان نیز استفاده نمی‌شود.[۵]
پانویس
منبع
- میرزاامینی، محمدمهدی و حجت‌اله رشادی. ۱۳۹۶. فرایند تولید فرش. تهران: چشمه آدینه.