قالی پولُنِز
دلیل چنین نام‌گذاری بر این اساس بوده که برای نخستین بار در نمایشگاه بین‌المللی ۱۸۷۸ م. پاریس این قالی‌ها جزء اموال شاهزاده چارتورسکی از لهستان به نمایش عمومی گذاشته شد بود و در بین پژوهندگان غربی این گروه از قالی‌ها به این نام می‌شوند، چراکه در سده ۱۷ م. لهستان خود تولیدکننده قالی بوده و در سده ۱۸ م. شهر اسلوچ[۱] لهستان دارای تولیدات پارچه‌های زربفت بوده (کارگاه مازارسکی[۲])، از این رو پژوهشگران می‌پنداشتند این قالی‌ها تولید لهستان است.
اما سال ۱۹۱۲ م. شماری از این قالی‌ها در نمایشگاه بزرگ مونیخ به نمایش درآمد؛ «پرنس روپرشت[۳]» با ارائه مدارک مستند هویدا ساخت که اینان به سفارش «سیگموند واسا[۴]» در شهر کاشان بافته شده است. در سده ۱۶ م. «سیگموند سوم» پادشاه لهستان برای فراهم آوردن جهیزیه و اسباب عروسی دخترش «آناکاترین کنستانت» با کنت باواریا «فیلیپ ویلهام» سفارش خرید یک جفت قالی را به کارگاه سلطنتی صفویه داده است. سیگموند سوم تاجر ارمنی تبار به نام «موراتوویچ[۵]» را مسئول تهیه و خرید این کار می‌کند.
ویژگی فنی
قالی‌های پولنز با نخ‌های ابریشمی که روکش نقره و طلا داشته‌اند بافت شده‌اند که در ایران به آن‌ها «گلابتون» گفته می‌شود. تولید و ایجاد این نوع نخ‌ها نیاز به دقت و ظرافت بالایی دارد تا بتوان بر روی نخ ابریشم که خود از ظرافت بسیاری برخوردار است رشته‌‌ای از مفتول نقره و طلا را بر روی آن پیچید، به گونه‌ای که ظرافت نخ تولید شده از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشد تا قالی بافته شده نیز آن ظرافت را دارا باشد.
دوم آنکه بافنده این قالی‌ها می‌بایست از تجربه و توانایی بالایی برخوردار باشد چرا که به دلیل استفاده از فلز انعطاف و خمش برای نخ گلابتون به نسبت نخ ابریشم کمتر است از این رو امکان یکنواختی در بافت قالی ممکن است روی ندهد.
سوم آنکه قالی پیش رو در نهایت دقت و ظرافت فنی بافته شده و دارای ترکیب رنگی بسیار لطیفی است که تنها با ۷ فام رنگی شکل پذیرفته است. رنگ‌های به کار رفته به گونه‌ای است که جلوه‌گری رنگ طلایی بیش از رنگ‌های دیگر دیده شود.
چهارم آنکه چون در شهرهای اصفهان و یا کاشان بافته می‌شدند با گره نامتقارن[۶] بافته شده‌اند. همچنین طبق اصول قالی‌بافی صفوی در بافت هر رج از سه پود استفاده شده است.
در قالی‌های پولنز گل‌ها و نقش‌مایه‌های اصلی به صورت گره‌دار و با پرز بافته می‌شدند و فواصل آن‌ها تنها از پود استفاده می‌شد. این پود نخ گلابتون (ابریشم با پوشش آلیاژ نقره و طلا) بوده است که به دلیل کیفیت تولیدش باعث جلوه‌گری بیشتر فرش می‌شده است.
تفاوت با قالی‌های سالتینگ
قالی‌های سالتینگ نیز از گروه قالی‌های صفوی است با این حال بین این دو گروه تفاوتی وجود دارد. مهم‌ترین آن طرح این دو گروه قالی است. چرا که در طرح قالی‌های سالتینگ از نوشتار استفاده می‌شده اما در قالی‌های گروه پولنز از الگوهای تکرار شونده (واگیره) بهره گرفته شده است.