۱۴٬۹۷۶
ویرایش
تغییرات
بته‌ای/نقش‌مایه بته‌جقه در فرش ایران (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۱۷:۳۰
، ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۱۷:۳۰بدون خلاصه ویرایش
{{Box|
[[پرونده:Writer-Computer-Feather-icone.png|45px]] نوشته فاطمه درج‌ور، ویراستی از این مقاله پیشتر با این شناسه نشر یافته است: [[فاطمه درج‌ور]]. ۱۳۹۴. ''مطالعه نقش‌مایه بته‌جقه در فرش ایران''. [[گلجام]]. دوره ۱۱، شماره ۲۸.}}
==چكيده==
==چكيده==
نقش بته‌جقه نقش‌مايه‌اى است كه در هنر فرش ايران دوره اسلامى به كار گرفته شده است. سابقه استفاده از اين نقش در هنر ايران همواره مورد بحث بوده است. گروهى اين نقش را نقش‌مايه‌اى ايرانى مى‌دانند كه از تزيينات پيش از اسلام متولد شده است، مانند درخت سرو يا نقش بال حيوانات دوره ساسانى. در مقابل، گروه ديگر آن را نقش‌مایه‌اى مى‌دانند كه به‌واسطه شال‌هاى كشميرى هند به هنر ايران وارد شده است. نقش بته‌جقه از نقوش بسيار موردتوجه در ميان بافندگان محسوب مى‌شود. در اغلب شهرهاى ايران نقش بته‌جقه، فرش‌ها و گليم‌ها را تزيين نموده است. اين نقش بيش از هر منطقه‌اى در دست‌باف‌هاى عشايرى فارس، مانند فرش‌های بولوردى و قشقايى به كار رفته است. اما در نقاط ديگر مانند بيجار و همدان و در میان عشاير تركمن و كردهاى مناطق غربى ايران نيز رواج و مقبوليت دارد. در رابطه با نقش بته‌جقه بيش از هفتاد دسته طبقه‌بندى‌شده گزارش شده است؛ در‌حالی‌كه تنها از نزدیک به بیست گروه با نام‌گذارى دقيق در منابع گوناگون نام برده شده است. با توجه به گستردگى و تنوع انواع مختلف در هر گروه، گستردگى انواع نقش‌مايه بته‌جقه بالغ بر ده‌ها نمونه متنوع مى‌شود. كاربرد نقش‌مايه بته‌جقه نه‌تنها به‌عنوان نقش تزيينى، بلكه به‌عنوان پايه‌اى در شكل‌گيرى برخى نقشه‌ها نيز بوده است.
نقش بته‌جقه نقش‌مايه‌اى است كه در هنر فرش ايران دوره اسلامى به كار گرفته شده است. سابقه استفاده از اين نقش در هنر ايران همواره مورد بحث بوده است. گروهى اين نقش را نقش‌مايه‌اى ايرانى مى‌دانند كه از تزيينات پيش از اسلام متولد شده است، مانند درخت سرو يا نقش بال حيوانات دوره ساسانى. در مقابل، گروه ديگر آن را نقش‌مایه‌اى مى‌دانند كه به‌واسطه شال‌هاى كشميرى هند به هنر ايران وارد شده است. نقش بته‌جقه از نقوش بسيار موردتوجه در ميان بافندگان محسوب مى‌شود. در اغلب شهرهاى ايران نقش بته‌جقه، فرش‌ها و گليم‌ها را تزيين نموده است. اين نقش بيش از هر منطقه‌اى در دست‌باف‌هاى عشايرى فارس، مانند فرش‌های بولوردى و قشقايى به كار رفته است. اما در نقاط ديگر مانند بيجار و همدان و در میان عشاير تركمن و كردهاى مناطق غربى ايران نيز رواج و مقبوليت دارد. در رابطه با نقش بته‌جقه بيش از هفتاد دسته طبقه‌بندى‌شده گزارش شده است؛ در‌حالی‌كه تنها از نزدیک به بیست گروه با نام‌گذارى دقيق در منابع گوناگون نام برده شده است. با توجه به گستردگى و تنوع انواع مختلف در هر گروه، گستردگى انواع نقش‌مايه بته‌جقه بالغ بر ده‌ها نمونه متنوع مى‌شود. كاربرد نقش‌مايه بته‌جقه نه‌تنها به‌عنوان نقش تزيينى، بلكه به‌عنوان پايه‌اى در شكل‌گيرى برخى نقشه‌ها نيز بوده است.