بره‌بره بودن
نوشتهٔ حمید کارگر. ویراستی از این مقاله پیشتر با این شناسه نشر یافته است: حمید کارگر. ۱۳۹۳. «بُره‌بُره بودن». طره؛ مجله فرش دست‌باف ایران. شماره ۵-۶.| بره‌بره بودن | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| نام | بُره‌بُره بودن |
| نام(های) دیگر | جویدگی، دَم‌قیچی |
| نشانه‌ها | کوتاه و بلند شدن طول پرزها |
| علت‌ها | مهارت نداشتن یا بی‌دقتی بافنده |
بُره‌بُره بودن یکی از عیوب و نواقص فرش است که در این عیب طول پرزها در آن کوتاه و بلند می‌شود (تغییر طول ساق‌های گره‌ها) و حالتی پله‌پله می‌گیرد. این اختلاف سطح پرزها موجب می‌شود که سطح فرش نایکنواخت باشد.
تعریف
بیشتر قالی‌بافان پس از بافت هر چند رج از فرش روی دار خامه‌های بلند را با هدف تمیزکردن و دیده‌شدن بخش بافته‌شده و ایجاد یکدستی در سطح کار قیچی می‌کنند. این کار مهارتی ویژه می‌خواهد و اگر بافنده چیره‌دست نباشد پرزها نایکنواخت کوتاه می‌شوند و فرش دچار عیب بُره‌بُره شدن می‌شود.
این عیب از عیوب رایج در فرش‌هاست که طول پرزها در آن کوتاه و بلند می‌شود (تغییر طول ساق‌های گره‌ها) و حالتی پله‌پله می‌گیرد. این اختلاف سطح پرزها موجب می‌شود که سطح فرش نایکنواخت باشد. به این عیب «جویدگی» نیز گفته‌اند و از آنجا که نایکنواختی در پرداخت و روگیری و قیچی اولیه فرش موجب چنین حالتی می‌شود گاه به آن «دَم‌قیچی» نیز گفته شده است.
علل بره‌بره بودن
علت پیدایش این عیب را می‌توان چنین برشمرد:
- مهارت نداشتن یا بی‌دقتی بافنده در یکسان و یکنواخت قیچی کردن پرزهای هر رج از فرش؛
- تیز و سالم‌نبودن قیچی (کند بودن قیچی ناگزیر به چنین عیبی منجر می‌شود)؛
- نامتناسب بودن قیچی با فرش مدنظر.
در نتیجه چنین عللی بخش‌های گوناگون سطح فرش بریده‌بریده و با ارتفاع نامنظم دیده می‌شود. درضمن، از زیبایی ظاهری فرش کاسته می‌شود و نقش‌ونگارها نیز جلوه کمتری می‌یابند.
بروز چنین عیبی نه فقط از وضوح نقشه می‌کاهد که زحمت پرداخت کننده نهایی را نیز افزون می‌کند و می‌تواند موجب بروز عیب ذرتی هم بشود. شیوه رفع چنین عیبی پرداخت نهایی فرش است که در این فرایند پرداخت کننده همواره کوتاه‌ترین خامه‌ها را مبنای کار قرار می‌دهد و بقیه پرزها را با آن همانند و هم‌سطح می‌کند. طبیعی است که کوتاه شدن بیش از حد پرزها به‌علت وجود عیب بُره‌بُره بودن احتمال ذرتی شدن فرش را پس از پرداخت نهایی افزایش می‌دهد.
استفاده از قیچی لبه‌دار به هنگام بافت یا بلندترگرفتن پرزها برای بافندگانی که مهارت کافی ندارند و سپس پرداخت نهایی می‌تواند در پیشگیری از بروز این عیب مؤثر باشد. ضمن این‌که اگر پرزها بیش از حد کوتاه باشند، بهتر است در آن قسمت مرمت و بازبافی انجام شود.
منابع
- کارگر، حمید. ۱۳۹۳. «بُره‌بُره بودن». طره؛ مجله فرش دست‌باف ایران. شماره ۵-۶.