موزه فرش ایران

موزه فرش ایران
اطلاعات کلی
نام	موزه فرش ایران
نام (En)	Carpet Museum of Iran
مکان	ایران: تهران
رده	دولتی
سال تاسیس	۱۳۵۶
معمار	عبدالعزیز فرمانفرماییان

موزه فرش ایران نهادی دولتی است که با هدف شناساندن تاریخ هنر-صنعت فرش خاصه فرش ایرانی در ۲۲ بهمن‌ماه ۱۳۵۶ در تهران گشوده شده است. فرش‌های این موزه شامل ۱۳۵ قطعه از فرش‌های مناطق مختلف ایران مانند اصفهان، تبریز، کرمان، اراک و همدان و... است که در طبقه همکف موزه برای نمایش عمومی در نظر گرفته شده است.

معرفی یک معمار

یکی از معماران تاثیر گذار ایرانی که عمده ی دغدغه ی او مهندس معماری بود ، عبدالعزیز فرمانفرمائیان به سال 1299 خورشیدی در تهران متولد شد . او تحصیلات معماری خود را در مدرسه ی هنرهای زیبا پاریس ( بوزار) به پایان رساند ، و در اوایل دهه 1330 خورشیدی به ایران بازگشت . او بعد از مراجعت از فرانسه در پارکینگ خانه ی پدری شروع به طراحی خانه هایی برای اقوام و آشنایان نمود . چند سال بعد به استخدام دفتر فنی دانشگاه تهران درآمد و همزمان با کار دردفتر فنی دانشگاه ، در دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران نیز به همراه محسن فروغی در آتیله ای مشترک مشغول به تدریس شد . او در همین زمان مسجد دانشگاه تهران ( 22 مهرماه سال 1345 خورشیدی ) را طراحی و نظارت کرد . همزمان با تصویب قانون " منع مداخله " که بر اساس آن کارمندان دولت نمی توانستند طرف قرار داد دولت باشند ، فرمانفرمائیان به علت داشتن دفتر خصوصی ، ناچار از تدریس و کارمندی دانشگاه استعفاء کرد و در صدد گسترش دفتر و کار با دولت برآمد . او بعد از همکاری با مهندسان و شرکت های خارجی ، متوجه ضعف و تکنیک ساخت در ایران شد ،و مصمم گردید این ضعف را با استخدام کادرفنی خارجی و بازآموزی یافته های خود جبران نماید . فرمانفرمائیان به علت داشتن دفتر خصوصی ، ناچار از تدریس و کارمندی دانشگاه استعفاء کرد و درصدد گسترش دفتر و کار با دولت برآمد . او بعد از همکاری با مهندسان و شرکت های خارجی ، متوجه ضعف و تکنیک ساخت در ایران شده ، و مصمم گردید این ضعف را با استخدام کادر فنی خارجی و بازآموزی یافته های خود جبران نماید . فرمانفرمائیان در سال 1336 خورشیدی کاندید ساخت رآکتور اتمی دانشگاه تهران شد ، لذا با بازدید از رآکتور اتمی دانشگاه پرینستون و استخدام وایدلینگر و گای پانرو توانست به خوبی از عهده طراحی و ساخت آن برآید . او بین سال های 1343-1342 خورشیدی در سفری به مکزیک تحت تاثیر ورزشگاه دانشگاه مکزیکوسیتی قرار گرفت ، و با اقتباس از الگوی ساخت آن ، طرح استادیوم یکصدهزار نفری را به اجرا در آورد ، و در سال 1349 خورشیدی طرح توسعه ی استادیوم را با همکاری رضا مجد ، هیربد و نادر اردلان به انجام رساند . او در سال 1357 خورشیدی ایران را ترک کرد. از مهمترین کاره ی فرمانفرماییان بین سال های 1333و 1357 خورشیدی می توان به مواردی از این دست اشاره کرد: مسجد دانشگاه تهران ، دانشکده کشاورزی در کرج ، دانشکده ی دامپزشکی در شمال جاده ی کرج، دانشکده ی فنی ، ساختمان های دانشگاه تهران در امیرآباد،مرکزمطالعات مدیریت هاروارد با همکاری نادراردلان ، مدارس حرفه ای درسراسر کشور با همکاری و طراحی مهندسین مشاور سوئدی طی حدود 12 سال ، ساختمان اداره مرکز شرکت ملی نفت با همکاری اتحادیه ، ساختمان وزارت راه ، ساختمان وزارت کشاورزی 1354 خورشیدی ، ساختمان بانک کار، ساختمان بانک اعتباری ایران ، ساختمان اداره مرکزی گروه صنعتی بهشهر با همکاری و طراحی نادر اردلان دهه 1350 خورشیدی ، ساختمان سازمان زنان ، ساختمان سه برج 20 طبقه که برای شرکت خانه در شهستان ساوه ( اراضی عباس آباد ) تا طبقه 13 ساخته شد ، ساختمان بانک صادرات در اصفهان ، ساختمان مرکزی اداره تلویزیون ایران با استودیوهای پخش ، ساختمان پست تهران و سیستم تفکیک ، ساختمان مرکز تلفن در توپخانه ، مجموعه ورزشی ( کلیه ی مجموعه های ورزشی برای مسابقات المپیک ، استادیوم یکصدهزارنفری با دریاچه ، .... محل مسابقات تیر اندازی کفترگلی ، استادیوم دوچرخه سواری ، بین سالهای 1349 و 1353 خورشیدی ) ، موزه فرش در تهران 22 بهمن سال 1356 خورشیدی سال افتتاح موزه ، کاخ نیاوران ، کاخ ملکه مادر در سعد آباد ، کاخ محمد رضا پهلوی در سعد آباد ، کاخ پرنس خالد در ریاض عربستان سعودی ، فرودگاه مهرآباد ( ساختمان حجاج ، ساختمان ترمینال مسافربری یکصد هزار نفری ، ترمینال بالا ) بیش از صد خانه مسکونی از جمله منزل شخصی خودش در الاهیه ( اکنون محل سکونت سفیر بلژیک ) نقشه جامع شهر تهران با همکاری ویکتورگرون ، شهر سازی و خانه سازی شرکت خانه در شرق تهران ( به نقل از طباطبایی دیبا ، 1380 ) . عبدالعزیز فرمانفرمائیان را میتوان به حق پدر " مهندسین مشاور ایران " نامید . او معماری است که به " ساخت " می اندیشد ، و این دغدغه فرمانفرمائیان را نباید بدون در نظر گرفته بستر اجتماعی و تکنولوژی زمان او ملاحظه کرد . طرح معماری ، برای او ، طرحی است که ساخته شده باشد . میزان موفقیت یک معمار با کارهای اجرا شده او سنجیده میشود . بر این اساس ، او توجه جدی به مقتضیات ، امکانات و محدودیت های زمان و مکان را مهمترین شرط موفقیت در کار میداند . او معتقد است که هر اثر معماری باید بتواند وظیفه مورد انتظار را بدرستی انجام دهد واستفاده درست از مصالحی که در اختیار دارد را یک اصل میداند . عبدالعزیز فرمانفرمائیان زمانی به عرصه معماری ایران وارد شد که عمده کارهای معماری در دست شرکتها و مهندسین خارجی بود ، و چیزی به عنوان طراحی عناصر و جزئیات معماری در ایران وجود نداشت . در اصل زمانه فرمانفرمائیان را باید عصر گذر و تحول تکنولوژی ساخت ، از تکنولوژی سنتی به مدرن دانست .موزه فرش را میتوان جز کارهای تاریخ گرای او قرار داد. فرمانفرمائیان با رجوع به معماری سنتی ایران درصدد آشتی دادن معماری مدرن با مفاهیم ایرانی است . البته در تجربه بنای موزه فرش ، اینبار به سراغ زیگورات چغازنبیل و با برداشت از فرم دار قالی ، با پوششی مدرن درپی خلق صورتی آشنا است . امیر بانی مسعود

یک موزه موزه فرش ایران ساختمان موزه فرش ایران ؛ در گوشه شمال غربی پارک لاله در تهران در فضایی به وسعت ۱۸۰۰۰متر مربع با الهام از عناصر ایرانی ساخته شده است . این موزه در سال ۱۳۴۰ خورشیدی به صورت ناتمام به منظور گالری فرش ساخته شد و ۱۵ سال به صورت متروکه باقی ماند و سپس در اوایل سال ۱۳۵۵ خورشیدی کار تعمیرات و تغییرات کلی آن آغاز و در روز ۲۲ بهمن ماه سال ۱۳۵۶ خورشیدی رسماً افتتاح گردید . طرح موزه بر گرفته از بنای باشکوه چغازنبیل( قرن ۱۳ پیش از میلاد در ایلام )با کلیتی مدرن در آمیخته است .

مجموعه‌های فرش

فضای داخلی موزه از دوتالار ( نمایشگاه دائم و نمایشگاه موقت ) جهت نمایش انواع مختلف قالی ها و گلیم ها و فضاهای جنبی آن تشکیل شده است . نمایشگاه دائمی موزه در طبقه همکف قرار دارد و مساحت آن در حدود ۲۴۰۰ متر مربع است . در محوطه ی نمایشگاه دائم محوطه ای طراحی شده که در آن یک دستگاه قالیبافی از نوع عمودی ( معروف به تبریزی) قرار دارد و هنرمند قالیباف در حال نمایش شیوه های مختلف بافت قالی می باشد .

کتابخانه

در کتابخانه ی موزه حدود ۳۵۰۰ جلد کتاب به زبان های فارسی ، عربی ، فرانسه ، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنردوستان و پژوهشگران قرار می گیرد . هم چنین بهترین کتاب ها و نشریات وتحقیقات مربوط به فرش ایران و قالی های مشرق زمین و کتابهای در زمینه ی مذهب ، هنر ،تاریخ و ادبیات ایران در کتابخانه ی موزه موجود است .