موزه فرش ایران/فرش ۳۲
فرش تهران به شماره اموال ۳۲ از فرش‌های موزه فرش ایران است.
| موزه فرش ایران/فرش ۳۲ | |
|---|---|
 فرش تهران | |
| اطلاعات کلی | |
| نام | قالی تهران |
| نام (En) | Tehran Rug |
| نام(های) دیگر | فرش تهران |
| خاستگاه |
 ایران: تهران |
| تاریخ | ۱۳۱۹ هجری |
| دوره | قاجار |
| موزه | موزه فرش ایران |
| شماره اموال | ۳۲ |
| ویژگی‌های فنی | |
| طرح | شاه‌عباسی |
| نقش | طاووس |
| اندازه | ۱/۸۹ × ۱/۲۴ سانتی‌متر |
| رنگ | کرم، سرمه‌ای، لاکی، آبی، سبز، عنابی، عاجی |
| شیوه رنگرزی | طبیعی |
| جنس پرز | پشم |
| نوع گره | نامتقارن (فارسی) |
| رج‌شمار | ۴۰ در ۶/۵ سانتی‌مترمربع |
شرح فرش
متن فرش نقش طاووس دارد که به‌عنوان مظهر زیبایی تفسیر می‌شود. وقتی آدم در بهشت درخت مو را کاشت ، ابلیس در پای آن طاووسی سر برید و آن درخت از خون این پرنده آبیاری شد. این در میان سایر پرندگان از جهت ارجمندی و زیبایی، مانند اسب است. در چهار ترکیب قالیچه طرح گرفت‌وگیر در لابه‌لای گل و بوته به چشم می‌خورد. این فرش ۴ حاشیه دارد که در حاشیه اصلی گل‌های شاه‌عباسی به‌صورت غنچه و شکفته است.[۱]
کتیبه فرش
در بالای حاشیه اصلی کتیبه‌ای بدین مضمون «السلطان مظفر الدین شاه قاجار» و در قسمت پایین حاشیه اصلی «طهران مدرسه اسلام ۱۳۱۹» بافته شده است.[۲]
تاسیس مدرسه اسلام در سال ۱۳۱۷ هجری در دوران حکومت مظفر الدین شاه با گسترش آزاداندیشی و ترقی طلبی در ایران، مدارس جدید یکی پس از دیگری در تهران و سپس شهرهای دیگر مانند تبریر آغاز به کار کردند. در این میان تنها چند مدرسه خاص وجود داشت که در آن‌ها در کنار آموزش نظری به هنر-صنعت نیز توجه شد. «مدرسه اسلام» در تهران شاخص ترین این مدارس بود که هنر قالی بافی در آن به اوج رسید. محمد طباطبایی که خود از سران مشروطه و از روحانیون مشهور بود، با این هدف سر برآورد نفوذ شخصیت او پایه‌های مدارس جدید استوار سازد و ادامه حیات این مراکز را تامین کند.
گشایش مدرسه اسلام روزنامه تربیت در شماره صدوشصت‌وهفت در روز پنج‌شنبه بیست‌و‌پنجم رجب سال ۱۳۱۷ هجری در سرمقاله خود با عنوان «مدرسه مبارکه اسلام» می‌نویسد: در روز دوشنبه بیست‌ودوم ماه رجب ۱۳۱۷ هجری با تشریفات لازمه در محله سنگلج در گذر درب خوانقاه مفتوح گردید.
در کمتر از دو سال قالی‌های این مدرسه به جایی رسید که پای آن به دربار باز شد و سپس به‌عنوان هدیه در عرصه روابط بین‌المللی از آن بهره گرفته شد.[۳]
اکنون یک جفت قالیچه از بافته‌های «مدرسه اسلام» در مجموعه موزه فرش ایران محفوظ است.[۴]
پانویس
منابع
- آرشیو موزه فرش ایران
- حسام کشاورز و حسنعلی پورمند. ۱۳۹۶. «سیری در شکل گیری و تحولات قالی بافی مدرسه اسلام در تهران». مطالعات تاریخ اسلام. سال نهم، شماره ۳۲.