ابرشی: تفاوت بین نسخه‌ها
(←تعریف) |
(←منابع) |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{نام نویسنده|حمید کارگر. ویراستی از این مقاله پیشتر با این شناسه نشر یافته است: حمید کارگر. ۱۳۹۲. «ابرشی». ''[[طره]]؛ مجله فرش دست‌باف ایران''. شماره ۳.}} |
| − | |||
{{جعبه اطلاعات عیوب و نواقص فرش | {{جعبه اطلاعات عیوب و نواقص فرش | ||
|بالا = <!--عبارتی که در بالاترین سطر درون جعبه ظاهر می‌شود--> | |بالا = <!--عبارتی که در بالاترین سطر درون جعبه ظاهر می‌شود--> | ||
| سطر ۱۳: | سطر ۱۲: | ||
|نام‌های دیگر = | |نام‌های دیگر = | ||
| − | |نشانه‌ها = | + | |نشانه‌ها = تغییرات رنگمایه در سطح فرش |
| − | |علت‌ها = | + | |علت‌ها = رعایت نکردن اصول علمی و کیفی در فرایند رنگرزی |
|بسامد = | |بسامد = | ||
|شیوه رفع عیب = | |شیوه رفع عیب = | ||
| سطر ۲۰: | سطر ۱۹: | ||
|توضیح افزوده = | |توضیح افزوده = | ||
}} | }} | ||
| − | ابرشی یکی از عیوب و نواقص فرش است که در این عیب به جای آنکه زمینه رنگی یکدست و همنواخت باشد، دارای تک‌دانه‌هایی با رنگی پرمایه‌تر یا کم‌مایه‌تر از رنگ اصلی است. | + | '''ابرشی''' یکی از عیوب و نواقص فرش است که در این عیب به جای آنکه زمینه رنگی یکدست و همنواخت باشد، دارای تک‌دانه‌هایی با رنگی پرمایه‌تر یا کم‌مایه‌تر از رنگ اصلی است. |
==تعریف== | ==تعریف== | ||
در واژه‌نامه‌ها ابرش را چنین معنا کرده‌اند: «آنکه رنگ سرخ و سپید درهم آمیخته دارد؛ اسبی که نقطه‌های سپیدی مخالف رنگ خود دارد؛ جایی‌که گیاهان رنگارنگ و بسیار دارد...» | در واژه‌نامه‌ها ابرش را چنین معنا کرده‌اند: «آنکه رنگ سرخ و سپید درهم آمیخته دارد؛ اسبی که نقطه‌های سپیدی مخالف رنگ خود دارد؛ جایی‌که گیاهان رنگارنگ و بسیار دارد...» | ||
در نگاهی به فرش‌ها گاه شاهد تغییرات رنگمایه (تنالیته) در هر یک از رنگ‌های سطح فرش به‌صورت دندانه هستیم که آن را ابرشی می‌نامند. به دیگر سخن به جای آنکه زمینه رنگی یکدست و همنواخت باشد، دارای تک‌دانه‌هایی با رنگی پرمایه‌تر یا کم‌مایه‌تر از رنگ اصلی است. این عیب حتی با رنگ‌گذاری نیز رفع‌شدنی نیست.<br> | در نگاهی به فرش‌ها گاه شاهد تغییرات رنگمایه (تنالیته) در هر یک از رنگ‌های سطح فرش به‌صورت دندانه هستیم که آن را ابرشی می‌نامند. به دیگر سخن به جای آنکه زمینه رنگی یکدست و همنواخت باشد، دارای تک‌دانه‌هایی با رنگی پرمایه‌تر یا کم‌مایه‌تر از رنگ اصلی است. این عیب حتی با رنگ‌گذاری نیز رفع‌شدنی نیست.<br> | ||
| − | معمولا وقتی کلاف‌های الیاف هنگام رنگرزی به عللی در یک دیگ تفاوت تیرگی و روشنی | + | معمولا وقتی کلاف‌های الیاف هنگام رنگرزی به عللی در یک دیگ تفاوت تیرگی و روشنی در اصطلاح ابرش شده و فرشی که با چنین الیافی بافته شود دارای عیب ابرشی خواهد بود. |
ابرشی که در برخی دست‌بافته‌ها همچون گبه متداول است در بسیاری از فرش‌های روستایی و عشایری نوعی ویژگی زیباشناسانه به شمار می‌آید و عیب خوانده نمی‌شود؛ اما این ویژگی زیبنده فرش‌های شهری‌باف نیست. | ابرشی که در برخی دست‌بافته‌ها همچون گبه متداول است در بسیاری از فرش‌های روستایی و عشایری نوعی ویژگی زیباشناسانه به شمار می‌آید و عیب خوانده نمی‌شود؛ اما این ویژگی زیبنده فرش‌های شهری‌باف نیست. | ||
| − | |||
==علل پیدایش ابرشی== | ==علل پیدایش ابرشی== | ||
الف) رعایت نکردن اصول علمی و کیفی در فرایند رنگرزی الیاف | الف) رعایت نکردن اصول علمی و کیفی در فرایند رنگرزی الیاف | ||
| سطر ۴۱: | سطر ۳۹: | ||
ب) تابش نایکنواخت نور خورشید | ب) تابش نایکنواخت نور خورشید | ||
اگر کلاف‌ها از نظر کیفیت رنگرزی مطلوب نباشند و دسته‌ای از آن‌ها بیش از بقیه در معرض تابش نور خورشید قرار بگیرند، تغییراتی در رنگمایه آن‌ها ایجاد می‌شود که پس از بافت به شکل ابرشی نمایان می‌شود. | اگر کلاف‌ها از نظر کیفیت رنگرزی مطلوب نباشند و دسته‌ای از آن‌ها بیش از بقیه در معرض تابش نور خورشید قرار بگیرند، تغییراتی در رنگمایه آن‌ها ایجاد می‌شود که پس از بافت به شکل ابرشی نمایان می‌شود. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | # کارگر، حمید. ۱۳۹۲. «ابرشی». ''طره؛ مجله فرش دست‌باف ایران.'' شماره ۳. | |
[[رده:عیوب و نواقص فرش]] | [[رده:عیوب و نواقص فرش]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۲:۳۳
نوشتهٔ حمید کارگر. ویراستی از این مقاله پیشتر با این شناسه نشر یافته است: حمید کارگر. ۱۳۹۲. «ابرشی». طره؛ مجله فرش دست‌باف ایران. شماره ۳.| ابرشی | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| نام | ابرشی |
| نشانه‌ها | تغییرات رنگمایه در سطح فرش |
| علت‌ها | رعایت نکردن اصول علمی و کیفی در فرایند رنگرزی |
ابرشی یکی از عیوب و نواقص فرش است که در این عیب به جای آنکه زمینه رنگی یکدست و همنواخت باشد، دارای تک‌دانه‌هایی با رنگی پرمایه‌تر یا کم‌مایه‌تر از رنگ اصلی است.
تعریف
در واژه‌نامه‌ها ابرش را چنین معنا کرده‌اند: «آنکه رنگ سرخ و سپید درهم آمیخته دارد؛ اسبی که نقطه‌های سپیدی مخالف رنگ خود دارد؛ جایی‌که گیاهان رنگارنگ و بسیار دارد...»
در نگاهی به فرش‌ها گاه شاهد تغییرات رنگمایه (تنالیته) در هر یک از رنگ‌های سطح فرش به‌صورت دندانه هستیم که آن را ابرشی می‌نامند. به دیگر سخن به جای آنکه زمینه رنگی یکدست و همنواخت باشد، دارای تک‌دانه‌هایی با رنگی پرمایه‌تر یا کم‌مایه‌تر از رنگ اصلی است. این عیب حتی با رنگ‌گذاری نیز رفع‌شدنی نیست.
معمولا وقتی کلاف‌های الیاف هنگام رنگرزی به عللی در یک دیگ تفاوت تیرگی و روشنی در اصطلاح ابرش شده و فرشی که با چنین الیافی بافته شود دارای عیب ابرشی خواهد بود.
ابرشی که در برخی دست‌بافته‌ها همچون گبه متداول است در بسیاری از فرش‌های روستایی و عشایری نوعی ویژگی زیباشناسانه به شمار می‌آید و عیب خوانده نمی‌شود؛ اما این ویژگی زیبنده فرش‌های شهری‌باف نیست.
علل پیدایش ابرشی
الف) رعایت نکردن اصول علمی و کیفی در فرایند رنگرزی الیاف
- نداشتن دقت کافی در رنگرزی
- هم زدن یکنواخت، کلاف، خامه‌ها
- استفاده از کلاف با پشم خودرنگ مخلوط
- یکنواختی رنگرزی
- استفاده از آب‌هایی با غلظت املاح معدنی همچون کلیسم و منیزم
- بهره‌گیری از رنگ‌های دندانه‌ای به مقدار غیرمعمول
- استفاده از رنگ‌های نامرغوب
- به کار بردن الیاف نامرغوب و از انواع مختلف
- پرتاب بودن خامه (اگر به سطح مقطع لیف رنگ شده بنگریم، خواهیم دید که میانه آن روشن‌تر از کناره‌هاست. بدیهی است هر چه خامه پرتاب‌تر باشد، ابرشی بیشتری پدید خواهد آمد و تیرگی و روشنی در طول خامه رخ خواهد نمود.)
- تراکم خامه یا کلاف‌ها و متناسب نبودن میزان آب با وزن کلاف (هرچه مقدار آب کمتر باشد ابرشی بیشتری پدید می‌آید و مناسب آن است که در فرآیند رنگرزی آب به میزانی ۳۰ تا ۴۰ برابر وزن پشم باشد.)
ب) تابش نایکنواخت نور خورشید اگر کلاف‌ها از نظر کیفیت رنگرزی مطلوب نباشند و دسته‌ای از آن‌ها بیش از بقیه در معرض تابش نور خورشید قرار بگیرند، تغییراتی در رنگمایه آن‌ها ایجاد می‌شود که پس از بافت به شکل ابرشی نمایان می‌شود.
منابع
- کارگر، حمید. ۱۳۹۲. «ابرشی». طره؛ مجله فرش دست‌باف ایران. شماره ۳.