۱۴٬۹۷۶
ویرایش
تغییرات
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
سطر ۹۲:
سطر ۹۲: + + + + + + + + + + + +
←ویژگی‌های بافت
===ویژگی‌های بافت===
===ویژگی‌های بافت===
برای بافت قالی تبریز از شش ابزار استفاده می شود:
# دار یا دستگاه که بنیان یک بافته است. دار قالی‌بافی تبریز بسان دیگر سامان‌های ایران چارچوبی است که چله (تار) بر روی آن تنیده می‌شود. در گونه‌ی نخست، چله‌ها بر روی سرِ دار (میله افقی بالای دار) پیچیده می‌شوند. در گونه دوم تفاوت در میله‌ای به نام «فندک» است که زیر «سرِ دار» و به کمک دو پیچ به آن مهار شده و چله بروی فندک تنیده می‌شود.
# قلاب با کاربردی دوگانه در گره‌اندازی و بریدن نخ استفاده می‌شود. این ابزار بیشتر در سامان‌هایی که به شیوه‌ی تبریزیان بافت انجام می‌شود کاربرد دارد.
# دفتین برای کوباندن و یکنواخت کردن گره‌ها و پودها استفاده می‌شود. موادی که برای ساخت آن استفاده می‌شود آهن و چوب است. در دفتین تبریز تنها از آهن استفاده شده و نسبت به نمونه‌های دیگر سبک‌تر و ظریف‌تر است.
# قیچی در یک اندازه کردن بلندای پرزها و گستره‌ی قالی کاربرد دارد. دسته و تیغه‌ی قیچی تبریز در یک راستا نیست. این ویژگی کمک می‌کند تا پرزها با یکنواختی بیشتری چیده شوند.
# سیخ پودکشی ابزاری است برای گذراندن پودها در میان چله‌ها. از جنس آهن، باریک و بلند ساخته می‌شود. نوک آن قلاب گونه و در بخش دستان سوراخ دارد.<ref>ژوله، 1381، 77-81 و ژوله، 1379، 51-55</ref>
# آینه کاربردش برای وارسی پشت گره‌ها در هنگام بافت است.
یکاها (واحد) سنجش ایرانی به دلیل سنت هر سامان گوناگون بوده است. در سنجشِ ظرافت قالی ایران «گره ذرعی» تنها یکای مورد استفاده بوده و هست.
گره ذرعی یک‌شانزدهم ذرع است، بدین معنا نخست ذرع به چهار وابخشیده می‌شد که «چارک» گفته می‌شود، دوباره چارک به چهار وابخشیده می‌شد، و چون «ذرع شاه» یکای بلندا در تبریز بوده (برابر با 112 سانتی‌متر) گره ذرعی در تبریز برابر با هفت سانتی‌متر امروزی است.<ref>یساولی، 1375، 104؛ دهخدا، دامنه واژه ذرع</ref>
در هنگام داد و ستد قالی ایران منظور از «رج‌شمار»، شمار گره‌ها در گره ذرعی است و هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد نشان از ظرافت قالی دارد. نکته دیگر؛ رج‌شمار بر مبنای پیمانی سنتی در پهنای قالی کاربرد دارد و نه درازا، به هر روی اگر قالی چه در پهنا و چه در درازا دارای رج‌شماری یکسان و یا نزدیک به هم داشته باشد دارای کیفیت خوب و درخور است.
رج‌شمار قالی در تبریز بین 40 تا 120 گره در هفت سانتی‌متر است.<ref>نورموسوی، 1397</ref> اندازه‌های فراگیر 3×2، 5/3×5/2 و 4×3 هستند، همچنین در دو دهه گذشته اشکال دایره و چندضلعی<ref>ژوله، 1381، 161</ref> و حجم‌بافی<ref>حشمتی رضوی، 1389، 35)</ref> نیز گسترش یافته است.
==نگارخانه==
==نگارخانه==
==مطالعه بیشتر==
==مطالعه بیشتر==